Otelci olma, Efsane ol!

Sokakta çilek satmakla başlayan bir ticari serüvenin, bu gün itibarıyla varmış olduğu nokta dev bir otel imparatorluğu.

Adil Gürkan 16/01/2020 22:00

O bir çılgın ve bir efsane otelci.

Bu yazıyı 2015’te yazmıştım. 

Biraz sağına soluna dokundum ve okur ile tekrar paylaşmak istedim. Hem güncel bir konu ve kişilik olduğu için, hem de otelciliğin nereye yol almakta olduğunu ifade etmek için.

Zira anlatılan kişi gerçek.

Anlatılan her şey gerçek.

Ama efsane otelcinin yaptığı şeyler de sıra dışı ve inanılması çok güç.

Sokakta çilek satmakla başlayan bir ticari serüvenin, bu gün itibarıyla varmış olduğu nokta dev bir otel imparatorluğu.

Bu çılgının hayatı, sanki, sürrealist ressam Dali’nin ilginç tablolarının kronolojik ifadesi gibi.. O derece akıl almaz.

Şimdi yazının uzunluğuna bakıp da okumaktan vazgeçersen, - bence- gelmiş geçmiş en çılgın otelcilerden birisinin akıllara zarar hayat hikayesini ıskalamış olursun ey okur!

Konuya girmeden önce bir hayalimi paylaşayım:

Bir gün böyle bir otelciyi Türkiye’de de görmek isterim.

Bence bu yaşam öyküsünü dikkatle oku, ilham al

Bir gün bizim de böyle çılgın, efsane bir otelcimiz olur mu?

Daha fazla merakta bırakmayayım.

Size bundan birkaç yıl önce Norveç’te gerçekleşen korkunç katliamın hemen ardından, kampın yeniden inşası için 5 Milyon Norveç Kronu bağış yapan birisi, diyeyim…

Bana, 420 Milyon Dolarlık otelinin açılışına sürat motoru ile giden, otele birkaç yüz metre kala jetski'ye atlayan, 40 mil hızla gelip otelin merdivenlerinde jetskiyi parçalayan ve havaya fırlayıp kıç üstü betona düşen bu işadamının bir benzerini gösterebilir misiniz?

Hemen ardından bir de twitter hesabınızdan bunu. “ Var mı jetskiden kıç üstü yere düşme atraksiyonunda benimle yarışacak?” diye duyuracak…

İşte bu delilikleri yapan birisi var. Norveçli, sıfırdan bir imparatorluk kurmuş adamım Petter Stordalen.

Petter Stordalen kimdir?

29 Kasım 1962’de Norveç Porsgrunn’da doğan Petter Anker Stordalen bir yatırımcı, otelcilik devi, inşaatçı ve adanmış bir çevreci.

Forbes 2012 Milyarderler Listesine göre kişisel serveti 1.2 Milyar Amerikan Doları. Gayrimenkul stokundan, otellerinden ve alışveriş merkezlerinden devasa bir gelire sahip olan Stordalen kendine özgü bir yatırımcı.

Nordic Choice Hotels şirketi bünyesinde 170 oteli bulunan Stordalen 9200’ün üzerinde insan çalıştırıyor. Kariyerinde başarıya ulaşmasının hemen ardından eşi, çevreciliği ile bilinen Doktor Gunhild Anker Stordalen ile birlikte birçok sosyal sorumluluk projesine imza attı.

Destek verdiği hayır işleri arasında, çevreci çalışmalar ve 2011 yılında adına kurduğu Stordalen Vakfı üzerinden bilimsel araştırmalar başta geliyor.

12 yaşında en başarılı çilek tezgahtarı

Stordalen Norveç’in Telemark Bölgesi’nde Porsgrunn’da doğmuş. Annesinin adı Kari ve Babası Knut ise bir manav dükkanına sahipmiş.

Stordalen 10 yaşında babasının yanına işe girmiş. 12 yaşına geldiğinde bölge pazarlarında kendi tezgahını kurup çilek satmaya başlamış.

Kısa sürede zekasını tamamen bu işe yoğunlaştıran Petter 1974 yılında, Porsgrunns Dagblad isimli yerel gazetede, rakibi olan 50-60 yaşındaki pazarcı kadınları geçerek  ‘Norveç’in En Başarılı Çilek Satıcısı’ seçilmiş.

Liseyi bitirdikten sonra bir yıl için bir pazarlama kursuna giren Petter, eğitimin sonunda bir süre için babasının manav dükkanını işletmiş. Bu deneyimin ardından Norveç Pazarlama Okulu'nun yolunu tutmuş.

Yol belli oldu: Çılgınca Bir Büyüme

Daha 24 yaşında Norveç’in en büyük AVM’si, Trondheim kentindeki City Syd’in başına geçen Stordalen böylece ülke tarihinin en geç AVM Müdürü olarak kayıtlara geçmiş.

Burada bir de dedikodunun hedefi olmuş. İddialara göre Stordalen eğitimini sürdürdüğü Norveç Pazarlama Okulu’ndaki bitime tezini, AVM’deki sekreteri derlemiş ve yazmış.

City Syd’de rekor karlara imza atan Stordalen, buradan Atle Brynestad’s Company Made in’de Gayrimenkul Direktörlüğüne geçmiş. 

Stordalen buradaki başarılı performansı ile Trondheim’deki eski pazar yerinin dönüşümüne ve Oslo dışındaki Liertoppen AVM’sinin yeniden yapılandırılmasına imza atmış. Bu arada ünlü Bik Bok markasından da sorumlu olarak atanmış.

Bütün mesele ortak çıkarları doğru ifade edebilmekte

Brynestad sisteminde birkaç projeye imza atan Stordalen, 29 yaşına geldiğinde kendisini Realkreditt’in Gayrimenkul Geliştirme Şirketi'nde çalışırken buldu.

Birkaç yatırımcıyı ikna eden Stordalen, birlikte Oslo’nun hemen dışında, tarihi alışveriş merkezi Steen & Strom’u satın aldı.

Yatırımcı grup yatırım bedelinin 20 Milyon Norveç Kronunu ilk beş gün içinde tamamladı.

AVM yeniden açıldı. Steen & Strom’un satın alınması bu alanda müthiş bir büyümenin ilk dalgasını oluşturdu.

Yeni kurulan Steen & Strom Yatırım, üç yıldan az bir zamanda ülkenin en büyük ticari gayrimenkul stokuna sahip oldu.

Büyüme 1996 yılına kadar devam etti ve bir gün işler ters gitmeye başladı

Büyüme 1996 yılına kadar devam etti ve bir gün işler ters gitmeye başladı. Yatırım şirketinin en büyük hissedarı Stein Erik Hagen Stordalen’e CEO pozisyonundan istifa etmesini söyledi.

Steen & Strom Yatırım’dan ayrılan Stordalen, bin bir emekle büyütmüş olduğu ekibini bıraktı ve yatırımcı Christen Sveaas ile birleşti.

1996 Ekim ayında ikili Choice Hotels’in İskandinavya yatırımlarının yüzde 68’ini 100 Milyon Norveç Kronu bedel ile satın aldı. Satın alma sırasında grubun bütün İskandinavya’da toplam 8 oteli vardı.

Hırsını ve zamanlama becerisini iyi kullanan Stordalen Choice Hotels operasyonunun hemen ardından, tıpkı Steen & Strom Yatırımdaki büyüme modeli gibi, İsveç’li otel zinciri Home ve Norveç otel zinciri InterNor’u satın aldı.

Choice Hotels İskandinavya’nın hisselerini de halka açtı.

Burada sıkı durun ve büyüme ne demekmiş, görün!

Bu satın almalardan sonraki üç yıl içinde Stordalen adeta ‘çıldırdı’.

Choice Hotels İskandinavya, ortalamada her hafta bir otel satın aldı ve iş gücü stokuna her 10 günde bir 50 çalışan kattı.

Aralık 1997’de ortağı Sveaas bu gün 77 oteli olan zincirdeki yüzde 37 hissesini sattı. 1999 yılında Christian Ringnes ve şirketi Eiendomspspar Choice Hotels İskandinavya’nın yüzde 35 hissesini satın aldı.

Kısa bir güç savaşı yaşandı ve hemen ardından Ringnes pes etti, Stordalen şirketteki yönetimini adeta perçinledi.

Aynı yıl Stordalen, birkaç İsveç ve Danimarka otellerini daha satın aldı

Bunların arasında en önemlileri, Danimarkalı Nordisk Otel Grup, Stenungsbaden Yat Kulübü ve Stokholm Globe Hotel idi. 

Milleniumun başında, 37 yaşında olan Stordalen Norveç Kronu bazında milyarderliğe adım attı. 2012 Stordalen için dönüm noktası oldu.

Şirket o zamana kadarki en büyük otelini açtı; 500 odalı ve 40 dönüm üzerine kurulu Goteborg Clarion Post Hotel. ‘Çılgın’ Stordalen bu açılışta da yapacağını yapmış ve 10 bin Goteborg’luyu şovu ile şaşkına çevirmişti.

Olağanüstü bir ışık ve havai fişek gösterisi eşliğinde, 6 metre çağındaki bir disko topunun içinde, bateri çalarak otelin zirvesinden yere inen Stordalen bir anda bütün Dünyanın dikkatini çekmişti.

Akıl oyunları ve dev bir gruba dönüşme

2000 yılında Home Invest şirketini kuran Stordalen Choice Hotels İskandinavya üzerine kayıtlı gayrimenkulleri bu şirkete transfer etti.

Şirket 2001 yılında halka açıldı ama kısa süre sonra çekildi. Kısa bir süre sonra Choice Hotels İslandinavya İsveçli gayrimenkul şirketi Capona’dan hisse satın aldı.

2004 yılında Stordalen’in Home Invest şirketi 19 otelini Capona’ya sattı. Varılan anlaşmaya göre Stordalen bu hamle ile Capona’da çoğunluk hissesine sahip oldu. 2006 yılında Capona’nın adı Home Properties olarak değişti.

2005 yılında Home İnvest bir atak yaptı ve Choice Hotels İskandinavya’da bütün hisseleri satın aldı. Hemen ardından da Choice Hotels İskandinavya şirketini feshetti. 2006’da Home Properties Home Capital’i bir gayrimenkul yatırım şirketine dönüştürdü.

Stockholm Kuzey Borsasına kayıt ettirdi. 2007’de Stordalen’in Home Invest şirketi Home Capital’i devraldı ve ardından feshetti.

Hemen iki yıl sonra Stordalen aynı operasyonu Home Properties’e de uyguladı. Bu gün Stordalen iş süreçlerini yürütmek adına sahip olması gereken bütün dev gayrimenkul yatırımlarına tek başına sahip.

Stordalen’in Holding’i, Home Invest neler yapıyor?

Nordic Choice Hotels: Norveç, İsveç, Danimarka ve Baltık ülkelerinde 170’in üzerinde tesisi ile İskandinavya’nın en büyük otel zinciri. 2010 yılında şirketin 9200 çalışanı vardı. Bu yıl yaklaşık olarak 5.1 Milyar Kron ciro elde etti.

Home Properties: 19 otel ile birlikte 26 tesisi var. Norveç’te bir dev ofis binası ve yeni 4 otel inşaatı var. İsveç’te de 2 yeni proje devam ediyor.

Sanat ve sanatçı dostu Stordalen

Serveti büyüyen Stoedalen ağırlıklı olarak çağdaş sanata yatırım yapmaya başladı. İlk satın aldığı eser Amerikalı ressam Ross Bleckner’in bir tablosu idi.

Bu eser hala ofisinin duvarında asılıdır.

2012 yılında bir röportajda ünlü İsveçli küratör Sune Nordgrenn, Stordalen’i Amerikalı otelci Steve Wynn’e Avrupa’nın bir mukabelesi olarak değerlendirmişti.

Bu tanımlamada, Stordalen’in en son açtığı iki oteli olan Clarion Hotel Post in Gothenburg ve Clarion Hotel & Congress in Trondheim’de, Çağdaş Sanat eserlerini değerlendirmek üzere 5 Milyon Dolar harcamış olması gerçeğinin de büyük bir payı var elbette.

Stordalen bu adımı ile Stordalen Otelcilik Sanatını yeniden tanımlamış oldu.

2012 yılı itibarıyla Stordalen’in kişisel Çağdaş Sanat kolleksiyonunda 30 milyon dolar tutarında eser olduğu biliniyor.

Yeni bir konsept Hırsız Oteli

Stordalen 2013 Ocak ayında Oslo yakınlarındaki Tjuyholmen’de The Thief Otelini açtı. Bu otel tamamen çağdaş sanatların sergilendiği bir müze gibi tasarlandı.

119 odasının hepsinde Sir Peter Blake, Chris Gianakos ve Tony Cragg gibi ustaların elinden çıkma özgün sanat eserleri var.

Interaktif TV’lerde konuklar, belki de Dünyada bir ilk olmak üzere, Pay TV ile Contemporary Sanat videoları izleme arasında seçim yapabilecekler. Dev asansörlerden birisinde, Peter Stordalen’in çok sevdiği bir sanatçı olan Julian Opie gün boyu bir animasyon sergileyecek.

Otelin Kütüphane Barı’nda insanlar Norveç Kraliçesi Sonja tarafından yapılmış yağlı boya tablolar görebilecekler.

The Thief hemen yanındaki Astrup Fearnley Modern Sanatlar Müzesi ile bir anlaşma imzaladı. Bu anlaşma ile The Thief otel müzenin en üst seviyedeki eserlerinin bulunduğu kütüphaneyi de değerlendirebilecek.

Anlaşma sayesinde otel müzenin bazı eserlerini stratejik lokasyonlarında sergileyebilecek.

Stordalen, Jaume Plensa, Alex Catz ve Franz West usta sanatçıların Dünya çapında ün kazanmış eserlerinden oluşan bir koleksiyona sahip. Aynı zamanda Norveçli sanatçı Edward Munch’un Andy Warhol tarafından yorumlanmış parçaları da koleksiyonunda var.

Adamımızın iş felsefesi beş temel ilke üzerine kurulmuş

* Heyecan, enerji ve kararlılık temelinde gelişen bir kurumsal kültür

* Sosyal sorumluluk

* Tüketicinin tartışmasız gücü

* Kapitalizm

* Farklılaşma

İşi yönetme felsefesi ki o bunu Çilek felsefesi olarak adlandırıyor, babasının yanında çilek sattığı yaşlardan geri kalan anılarla zenginleşmiş.

Babasına, çileklerin çok da kaliteli olmadığından bahsettiğinde, ondan aldığı basit ama harika cevap onun satıştaki rehberi olmuş: “ Elindeki çilekleri satmaya bak. Başka çilek yok ve tek şansın onları satmak.”

Bu öğütten yola çıkarak hep elindekilerden en başarılı seçenekleri üretme konusuna odaklanmış. Bu yeteneğini geliştirmiş.

Onun bu kadar çok sevilmesine katkıda bulunan işlerinden bir tanesi de, her yıl binlerce Nordic Choice çalışanı ile birlikte düzenlediği yıllık konferans. Bu konferanslarda düzenlenen olağanüstü eğlenceli partiler, yarışmalar ve konserlere ek olarak Stordalen de bir konuşma yapıyor. Çalışanları bu konuşmayı adeta bir dini ritüel gibi görüyorlar.

Stordalen’in ödülleri

İskandinavya Yılın İşadamı -2004

Grand Travel Awards Best Scandinavian Hotel Chain – 2007 ve 2008

Çalışmak için en iyi şirket- 2007, 2008, 2009, 2010, 2011

Avrupa Otel Dizaynı Ödülü 2008

İsveç’in En güvenilir markası (Reader2s Digest) 2008

Ernst & Young- Yılın Girişimcisi 2010

Çevrecilik ödülleri

Çevre kavgacısı Stordalen

Peter Stordalen, Norveç’in cesur bir çevrecisi olarak, bu alanda adını ilk kez Norveç STK’sı Bellona’yı Rusya Kuzey Donanması tarafından tutuklanan uzmanı Alexander Nikitin’in serbest bırakılması için verdiği kavgada destekleyerek duyurdu.

Artık başarılı ve zengin bir işadamı olmasına rağmen, 2002’de İngiltere Nükleer Araştırma Santrali Sellafield’e fiilen girerek ve kendisini dokuz saat boyunca santralin köprüsüne zincirle bağlayarak mücadeleye katılmaktan çekinmedi.

Bu zincirleme ile İngiltere’nin denizde yaptığı technetium elementi boşaltımını protesto etti. 2007’de Oslo fiyordlarına zehirli madde boşaltan bir fabrikayı protesto etmek için Malmiyakalven’de yasak bölgeye girdi ve tutuklandı.

Vakıflar ile sosyal sorumluluk projeleri

Peter eşi Gunhild ile birlikte bir Filantropi Vakfı kurdu ve her ikisi de bu vakıf için yoğun olarak çalışıyor. Stordalen vakfı ağırlıklı olarak iklim değişikliklerine karşı projeler üzerinde çalışıyor.

Yağmur Ormanları Destekleme Fonu: 2010 yılında, Nordic Choice ve Norveç Rainforest Destekleme Kuruluşu ile birlikte 51.300 hektar alan ağaçlandırıldı.

Teknolojik Gelişme: Stordalen Vakfı kar amacı gütmeyen bir çevreci organizasyon olan Zero’yu destekliyor. 2011 yılındaki yıllık Zero konferansında kişisel katkıları ile Arnold Schwarzeneger2i baş konuşması olarak getirdiler.

Yenilenebilir Enerji: Stordalen 2009 yılında ECOHZ isimli bağımsız yenilenebilir enerji tedarikçisi şirketin yüzde 67 hissesini Guarantiees of Origin ile birlikte satın aldı. Bu gün ECOHZ yıllık ortalama yüzde 10 büyüme hızı ile Pazar lideri.

Küresel İklim Anlaşmaları: Stordalen Vakfı Avrupa İklim Fonunu destekliyor. Eşi Gunhild ECC’nin yönetim komitesinde gönüllü olarak çalışıyor. 2012’de Stordalen’ler Al Gore’un Kutuplardaki İklim Gerçekleri Projesi sunumuna katıldılar.

Tüketici Davranışı: Stordalen’ler 2011’de GreeNudge isimli organizasyonu kurdular. Amaçları küresel iklim değişikliklerinin insanların davranışlarına ve iletişime olan etkileiri üzerine çalışmalar yapmaktı. Bu çalışmaların sonuç raporları ile Dünyanın karar vericilerine etkili iklim koruma politikaları oluşturmalarında bilgi sağlamak istediler.

Ne yapar? Ne yer? Ne içer?

Peter Stordalen daha önce de belirttiğim gibi, Gunhild Anker Stordalen ile evli.

Peter ilginç evlilik teklifini Aspen Dağı’nın zirvesinde yapmış.12 Haziran 2010’da 5 Milyon Dolarlık bir düğün töreni ile Fas’ta evlenmişler. 

Bu düğün İsveç Prensesi’nin düğününü masraf olarak geride bırakmış. Davetliler için bir uçak kiralanmış ve Dünyanın en önde gelen lüks tesislerinden oan La Mamounia Oteli'nin bütün odaları kapatılmış. 

Norveç’in finans ve sanat dünyasından 240 ünlüsünün önünde yapılan nikah törenine Bob Geldoff’ da katılmış. Çift Norveç medyası tarafından ülkenin Bill ve Melinda Gates’i olarak gösteriliyor.

22 Temmuz 2011 tarihinde gerçekleşen Utoya katliamının ardından Stordalen Norveç Çalışan Genç İşçiler Birliği’ne kampın yeniden inşa edilmesi için 5 Milyon Norveç Kronu bağışta bulundu.

Adamımız Peter aynı zamanda güçlü bir sportif figür. 24 yaşında Ironman yarışını tamamlayacak kadar da inatçı. 

İyi bir atlet olma yaşını geride bırakmış olsa da, Stordalen hala sağlam ve fit. 2007 yılında, sanatçı Princein bir konserinde uzun bir jimnastik gösterisi yapabilecek kadar da güçlü.

Şirketinde her spor alanında takımlar oluşturulmasını ve turnuvaları da destekliyor.

İşte size çok farklı bir yatırımcı profili ve onun ilham ve cesaret veren hayat hikayesi.

Dedim ya.

Otelci olma, Efsane ol!