Minicik bir virüs Avrupa turizmini sarstı

Yaşlı Kıta, son 10 yıldır yoğun bir Çinli turist trafiğinin keyfini sürüyordu. Oteller, AVM’ler, lüks markalar ve kentler, milyonlarca Çinli'nin harcadığı dolarlar ile nefes alıyordu.

Adil Gürkan 22/02/2020 13:15

Çin’de bir virüs patladı.

Yani, 20 ile 300 nanometre çapında, 1400 nanometre uzunluğunda canlılar, ekonomik ve biyolojik arenaya fırladılar. Bir tek darbe vurdular. Tek darbe, suya atılan taş gibi sayısız dalgalar oluşturdu. Ülkenin sağlık sistemine, ekonomisine, ulaşımına, her tarafına sarsıcı bir etki yapan zincirleme reaksiyonlara neden oldu.

Son zamanların en cengaver ekonomik gladyatörü olan dev bir ülkeyi yere serdiler.

Nanometreyi gözünüzde canlandırın. 1 nanometre = 0,0000000001 cm.

Çin’de başlayan reaksiyon bir anda bütün Avrupa kentlerini etkiledi

Bunların en başında Paris geliyor.

Fransa’nın Başkenti, bir zamanlar önünde kuyruklar oluşan lüks mağazaların cenneti idi. Örneğin Louis Vuitton’un içi de, kapısı da Asyalı turistlerle dolu idi. Çoğu Çince konuşurdu.

Şubat ayı ortası itibarıyla o kuyrukların yerinde yeller esiyor. Paris’in merkezindeki Galeries Lafayette AVM’sinin içindeki Louis Vuitton’un içi de, kapısı da boş sayılır. Alışveriş yapmanın prestijin zirvesi sayılan bu mağazanın önündeki boşluk, Çin’den gelen dehşetli darbenin esaslı bir kanıtı sayılır.

Şimdilik zararın boyutları hakkında bir fikir yürütmek zor, ama çok büyük olacağı şimdiden görülebiliyor. Bunu Paris’in caddelerinden Burgundy’nin şarap evlerine, Almanya’nın Çinliler tarafından çok sevilen Füssen kentinin yakınlarındaki Neuschwanstein Kalesi’ne, İngiltere’nin Oxfordshire’deki alışveriş outletlerine kadar her yerde hissetmek mümkün.

Çin Devleti 27 Ocak tarihinde yurtdışı seyahatleri yasakladı ve Avrupa kentlerindeki Çinli turist sayıları dramatik biçimde düştü.

Virüs Avrupa’ya ulaştı

Şubat ayı başında Paris’teki bir hastanede coronavirüsten ölen 80 yaşındaki yaşlı bir Çinli turist, korkuları zirveye çıkardı. Bu, virüs krizinin patladığı günden bu yana ilk ülke dışı ölüm idi. Bu olaydan sonra panik başladı.

Bu panik Çin pazarı ile iş yapan bütün sektörlere bulaştı. İtalya hükümeti bu günlerde, Çin’deki krizden etkilenen tur operatörlerine destek olmayı konuşuyor.

İtalya Turizm Bakanlık sözcüsü Mattia Morandi yaptığı açıklamada; “Durum bizde bir deprem etkisi yaptı. Hatta içinde olduğumuz süreci bir acil durum olarak tanımlamamız da mümkün. Krizin şiddeti bu seviyede.” dedi.

Avrupa’nın birçok destinasyonu gibi, İtalya turizm endüstrisi de Çin’in son 20 yıldaki ekonomik patlamasından büyük yararlar sağladı. 2000 yılında, Sars virüsünün Asya’yı etkilemesinden sadece 3 yıl önce, Çinli turistlerin uluslararası seyahatlerde yaptıkları toplam harcama 10 Milyar Dolardı. UNWTO verilerine göre 2018 yılında bu miktar 277 Milyar Dolara ulaştı.

İtalya şokta

21 Ocak 2020’de bir araya gelen İtalya Turizm Bakanı Dario Franceschini ile Luo Shugang bir yıllık, çok yönlü bir kültürel işbirliği anlaşması imzaladılar. Anlaşma, Çin ile İtalya arasında turizm ve kültür etkileşimini üst seviyelere çıkarmayı amaçlıyordu.

Yoğun işbirliği takvimi etkinlikleri arasında, gösteri sanatları, sinema filmleri ve çok sayıda sergi vardı. Bunlara ek olarak antik Roma heykellerinin Pekin’deki Çin Ulusal Müzesinde, ve Çin’in meşhur Terra Cota askerlerinin de Reggia di Caserta’da sergilenmesi planlanmıştı.

İtalya ile Çin arasındaki direkt uçuşlar da haftada 56’dan 108’e çıkartılacaktı.

Derken, trajik bir gelişme oldu. Bakanların buluşmasından sadece 10 gün sonra, İtalya Çin ile aradaki bütün uçuşları iptal etti. Zira coronavirüs bütün Dünyaya yayılmıştı ve Çin’de ölümlerin sayısı hızla artıyordu.

Dünyada birçok ülke Çin ile aradaki bütün uçuşları iptal ediyor

Dev nüfusa sahip bir millet adeta bütün Dünya tarafından karantinaya alındı. Bunun doğal sonucu olarak da, Çinli turist grupları başta Avrupa olmak üzere, birçok turizm kentinin caddelerinden kayboldu.

Lüks alışveriş merkezleri omuzlarında marka çantalarla dolaşan Çinli yeni zenginleri mumla arayacak hale geldi.

Virüs salgınının durdurulması için atılan adımlar, şu ana kadar kayda değer sonuçlar üretemedi. Bir yandan da, Avrupa’nın turizme bağlı endüstrileri yüksek sezonda boş kalmasından endişe ettikleri otel odaları ve AVM’ler için seçenekler arıyorlar.

Bazı ülkelerde, coronavirüs salgını başka ülkelerden gelen turistlere de acı bir etki yaptı.

İtalya’nın, Confcommercio isimli ticari örgütlenmesinde turizmden sorumlu olan Alberto Corti, “İnsanlar trene ya da uçağa binmekten veya konferanslara katılmaktan çekiniyor. Bütün bunlar psikoz etkisidir” diyor.

Barselona da payına düşen iptalleri aldı

24 Şubat’ta İspanya’nın Barselona kentinde başlayacak olan, Dünyanın en büyük mobil iletişim ticaret fuarı iptal edildi. İptal gerekçesi, tahmin edileceği üzere, virüs korkusu nedeniyle, katılımcıların gelmekten vazgeçmeleri idi.

İspanya otoriteleri ve Mobil Dünya Fuarı yöneticileri, ısrarla Barselona’nın virüs salgınına karşı her türlü önlemi almış olduğunu ilan etseler de, katılı iptallerini önleyemediler. Bütün çabalara rağmen başta Intel, Amazon ve Facebook olmak üzere, iletişimin devleri birer birer iptal bildirimlerini gönderdiler.

Bu fuar, virüs krizi başladığından bu yana Asya dışında iptal edilen en büyük organizasyon oldu. Barselona önemli bir fırsatı kaçırdı.

Belediye Başkanı yaptığı açıklamada, fuarın kente çekmesi beklenen tahmini ziyaretçi sayısı 100 bin idi. Elde edilecek gelir ise, 500 Milyon Euro olarak öngörülüyordu. 14 bin kişi geçici olarak iş bulacaktı. Kentteki bütün otellerin dolduracak kadar rezervasyon yapılmıştı. Bir virüs bütün planları alt üst etti.

Paris’te neredeyse hiç Çinli kalmadı

Avrupa’daki Amerikalı ve kıtanın yerli turistlerinin yanında, Çinlilerin sayısı çok büyük bir yüzde oluşturmasa da, hızlı artış trendi Avrupa’yı Çinliler'in bir numaralı destinasyonu olarak listenin başına taşıması bekleniyordu.

Çinliler genellikle gruplar halinde geziyorlardı. Neredeyse tamamı lüks otellerde konaklıyor, kenti uzun uzun geziyor ve seçkin mağazalarda alış veriş yapıyordu.

Asıl zararı bu kategorideki işletmeler gördü. Çinliler bu kategorinin müşterilerinin yüzde 3-5 arasında yer alsa da, hem geceleme sayıları hem de lüks tüketim tutkuları nedeniyle oldukça yüksek rağbet görüyorlardır.

Fransa’nın Dijon kenti de bu yıla kadar Çinli turist mutluluğunu fazlası ile yaşadı. Dijon Çinliler için, Paris’ten sonra ikinci değerli destinasyon. Ama geçen hafta bu kent de aynı kaderi paylaştı. Sadece Şubat ayına ait 3000 oda rezervasyonu iptal edildi. 40 otel bu olumsuzluktan etkilendi.

Çinli turistler Britanya’da ortalama 16 geceleme yapıyor

Fransa Otel ve Restoranlar Birliği Dijon şube başkanı Patrick Jacquier yaptığı açıklamada, bu iptallerin yerine alternatifleri olmadığını söyledi.

Visit Britain verilerine göre Çinli turistler Britanya’da ortalama 16 geceleme yapıyordu. Bu oran, diğer ülkelerden gelenlerin neredeyse iki katı idi.. Hepsi bir anda kayboldu.

Örneğin, Oxfordshire’daki Bicester Village isimli lüks tüketim toptancısının önündeki Çinli turist kuyrukları, bir günde görünmez oldu.

Almanya’da Çinli turistlerin toplama göre oranı yüzde 3 kadar. Ama bu oran daha çok Münih ve Heidelberg gibi kentlerde yoğunlaşıyordu. Her iki kentte de Çinli turist sayısı sıfırlandı.

Füssen’de, meşhur Neuschwasnstein Kalesi yakınlarındaki Euro Park Hotel International’ın bahar dönemine ait bütün Çinli turist rezervasyonları iptal edildi.

Avusturya’da ise, Çinliler tuz madenciliği kenti Hallstaatt’ı çok seviyorlardı. Öyle ki, UNESCO Dünya Mirası listesinde yer alan bu şirin kentin bire bir kopyasını Guangdong’da inşa etmişlerdi. Bu kent de iptallerden payına düşeni aldı. Caddelerde hiç Çinli turist yok.

Küresel havayolları endüstrisinde durum nedir?

Öte yandan IATA kayıtlarına göre, coronavirüs, hava yolları trafiğine son 11 yılın en trajik düşüşünü yaşattı.

Buna yakın bir düşüş en son 2008/2009 finans krizinde yaşanmıştı.

IATA Genel Direktörü Alexandre de Juniac bu konuda çok iyimser değil. Yaptığı açıklamada, virüsün yayılmasının önlenememesi halinde, hava yolu endüstrisinin en kötü senaryoya hazırlıklı olması gerektiğini söyledi.

 “Başta Çin ağırlıklı çalışanlar olmak üzere, birçok havayolu şirketinin, düşen talep nedeniyle finansal darboğaza girmesi mümkün.”

“ Önümüzdeki haftalarda coronavirüs nedeniyle global trafiğin yüzde 5 kadar düşeceğini tahmin ediyoruz. Bu düşüşün finansal karşılığı ise 29.3 Milyar Dolar olur..”

2020 ve sonraki birkaç yılın çok zor geçeceği aşikar

 “Havayolu şirketleri zor kararlar alıyor. Hemen hepsi kapasite düşürmeye çalışıyor. Düşük marjlı rotalar iptal ediliyor. Yakıt giderlerini düşürmek için keskin çözümler üretiliyor. 2020 ve sonraki birkaç yılın çok zor geçeceği aşikar.”

“ Bu zorluk Asya Pasifik Havayolları'nda çok daha fazla hissedilecek. 2020 yılında bu coğrafyanın havayolu trafiği kayıpları yüzde 13 civarında olacak.”

Asya Pasifik coğrafyasındaki havayolu şirketleri için bu kayıpların finansal karşılığı ise, 27.8 

Yunanistan’da da manzara iç açıcı değil

2019’da komşuya 200 bin Çinli turist geldi. 2020 için tahmin edilen sayı ise 250 bin idi.

Meşhur Santorini Adası, Çinliler'in en çok sevdiği destinasyondu. Ama virüs krizinin patlaması ile bu ada da sessizliğe büründü.

Sayılar düşük gelebilir. Ama bu okuru yanıltmasın. Çinliler Adaya sıcak sezonda değil, kış aylarında geliyor ve otellere büyük katkı sağlıyordu.

Yunanistan’a gelen Çinlilerin yüzde 90’ı adaya geçiyor ve burada ortalama 10 gün konaklıyorlardı. Bu oran ortalamanın çok üstünde idi..

Şimdi ortada tam bir domino etkisi var

Şimdi ortada tam bir domino etkisi var. İptaller sadece Çin’den gelmiyor. Bu adada Çinli turistlerin konakladığını duyan farklı ülkelerden turistler de iptal furyasına katılıyor.

Santorini yılın bu döneminde ortalama günlük 3000 turist bekliyordu. Bu sayı ancak yüzlerle ifade edilebiliyor. Onlar da ayrıldıktan sonra başka Çinli turist beklenmiyor.

İşin trajikomik bir tarafı da var. Şimdi Avrupa’daki ütün Uzak Doğulular adeta vebalı muamelesi görmeye başladı. Onlara tam bir sosyal karantina uygulanıyor. İçlerinde Çin’e ayak basmamış olanlar dahi virüslü olarak algılanıp dışlanıyor.

Santorini, havayollarının kara listesine girdi

Daha da beteri var. Santorini artık bütün havayolu şirketlerinin kara listesine girdi.

Uçaklar uçmuyor.

Bu durum hem ada sakinleri hem de burada işi olanlar için büyük bir sorun yaratıyor.

Adada faaliyet gösteren yerel acenteler 2020 gelirlerinde ortalama yüzde 10-12 arası bir kayıptan korkuyorlar. Bu da ticaret, ulaşım ve hizmet sektörlerinin genelinde zorlu bir sarsıntıya sebep olacak.

“ Şubat ve Mart rezervasyonlarında iptaller yüzde 70 oranını buldu. Nisan’da bu oranın yüzde 100’ü bulmasından korkuyoruz. Birçok konsolosluk Asya’da vize işlemlerini durdurdu. Bu da geniş bir pazardan silinmemize neden olacak.”

“ Şubat, Mart ve Nisan aylarında Santorini’ye gelmeyi planlayan bir çok müşterimiz otellerş arıyor ve Çinli turist olup olmadığını soruyor. Eğer varsa gelmekten vazgeçiyorlar”.

Santorini Otelciler Birliği Başkanı Antonis Iliopoulos gelecek yüksek sezondan da kaygılı.

Yunanistan otelcileri hükümetten sektöre yardım talep ettiler. Otelciler zararlarının bir kısmının Devletten tazmin edilmesini istiyorlar.

Sadece Yunanistan değil

Avrupa’nın bütün ülkeleri hem Çinli turist, hem de virüs alarmında.

Bir yandan Çinli turist trafiğini durdurmaya çalışıyorlar, bir yandan da bu boşluğu nasıl doldurabileceklerini düşünüyorlar.

İtalya, İngiltere, Fransa, Bulgaristan, Orta Avrupa ülkeleri diken üstünde..

Sadece Venedik’in bu dönemdeki kaybı 4.5 Milyar Euro oldu.

Kriz bize uğramaz rahatlığı, bir felakete neden olabilir. Türkiye turizmi B planını hazır tutmalı.  Her türlü riski hesaplamalı.

Çin dediğiniz ülke yılda 5 Trilyon Dolarlık bir ticareti yönetiyor. Bu para ile Dünyanın her ülkesinde iş yapıyor. Dünya Çin’e nal ve hizmet satıyor ve alıyor.

Avrupa ile Çin arasında böylesine yoğun bir ekonomik etkileşim var.

Çin bir süre daha zorlanırsa..

Ayağa kalkamaz ise… Dünya dev nüfusu karantinaya almaya devam ederse…

Gelecek biraz belirsiz…

(Foto: Time)