Dünya turizmi Covid-19'u atlattı

BM Turizm'in verilerine göre, Ocak-Mart döneminde 285 milyondan fazla turist uluslararası seyahate çıkarak 2023'ün ilk çeyreğine kıyasla yaklaşık yüzde 20 daha fazla gelir bıraktı. Bu sektörün küresel salgın sürecinin etkilerinden neredeyse tamamen kurtulduğunu gösteriyor.

2023 yılında uluslararası turist varışları 2019 seviyelerinin yüzde 89'unu ve turizmden elde edilen ihracat gelirleri yüzde 96'sını geri kazanırken, doğrudan turizm GSYH'si 2019 ile aynı seviyelere ulaştı. BM Turizm'in 2024 projeksiyonu, uluslararası turizmin tamamen toparlanacağına ve varışların 2019 seviyelerinin yüzde 2 üzerinde artacağına işaret ediyor.

Bu doğrultuda, BM Turizm İhtisas Ajansı tarafından yayımlanan en yeni veriler şunları gösteriyor:

Orta Doğu, 2024'ün ilk çeyreğinde salgın öncesi seviyeleri yüzde 36 veya 2023'ün ilk çeyreğinin yüzde 4 üzerinde aşan uluslararası varışlarla en güçlü göreceli büyümeyi gördü. Bu durum, Orta Doğu'nun salgın öncesi rakamları (yüzde +22) yakalayan ilk dünya bölgesi olduğu 2023 yılındaki olağanüstü performansın ardından geldi.

Dünyanın en büyük destinasyon bölgesi olan Avrupa, ilk kez bir çeyrekte salgın öncesi seviyeleri aştı (2019'un 1. çeyreğine göre yüzde +1). Bölge, güçlü bölge içi talebin desteğiyle yılın ilk üç ayında 120 milyon uluslararası turist kaydetti. Afrika, 2024'ün ilk çeyreğinde 2019'un 1. çeyreğine kıyasla yüzde 5, 2023'ün 1. çeyreğine kıyasla ise yüzde 13 daha fazla turist ağırladı.

2024 yılının ilk çeyreğinde salgın öncesi seviyelerin yüzde 82'sine ulaştı 

Amerika kıtası, bu ilk çeyrekte salgın öncesi rakamları neredeyse geri kazanmış ve varışlar 2019 seviyelerinin yüzde 99'una ulaştı. Uluslararası turizm Asya ve Pasifik'te hızlı bir toparlanma yaşıyor. 2023 yılında yüzde 65 oranında toparlanan varışlar, 2024 yılının ilk çeyreğinde salgın öncesi seviyelerin yüzde 82'sine ulaştı.

BM Turizm Genel Sekreteri Zurab Pololikashvili şunları söyledi: “Sektörün toparlanması, ekonomilerimiz ve milyonlarca insanın geçim kaynakları için çok sevindirici bir haber. Ancak aynı zamanda, sektörün kaynaklar ve toplumlar üzerindeki dışsallıklarını ve etkilerini ele alırken, sürdürülebilirliği ve kapsayıcılığı geliştirmeyi amaçlayan yeterli turizm politikaları ve destinasyon yönetimi sağlama ihtiyacını da hatırlatmaktadır.”

Kuzey Afrika’da güçlü performans

Alt bölgelere göre, Kuzey Afrika 2024 yılının ilk çeyreğinde salgın öncesine göre yüzde 23 daha fazla uluslararası varışla en güçlü performansı gösterirken, onu Orta Amerika (yüzde +15), Karayipler ve Batı Avrupa (her ikisi de yüzde +7) takip etti.

Güney Akdeniz Avrupası salgın öncesi seviyeleri yüzde 1 aşarken, Güney Amerika neredeyse 2019 seviyelerine ulaştı.  Kuzey Avrupa salgın öncesi seviyelerin yüzde 98'ini geri kazanırken, Sahra Altı Afrika ve Kuzey Amerika'nın her ikisi de yüzde 95'ini geri kazandı.

Mevcut verilere göre, aralarında Katar (2019'un ilk çeyreğine kıyasla yüzde +177), Arnavutluk (yüzde +121), Suudi Arabistan (yüzde +98), El Salvador (yüzde +90), Tanzanya (yüzde +53), Sırbistan (yüzde +43), Guatemala (yüzde +41) ve Bulgaristan'ın (yüzde +38) da bulunduğu dünya genelindeki birçok destinasyon 2024'ün ilk çeyreğinde güçlü sonuçlar elde etmeye devam etti.

Uluslararası turizmin güçlü performansı, Ocak-Nisan dönemi için 130 puana (0-200 arası bir ölçekte) ulaşan ve Ocak ortasında bu dönem için ifade edilen beklentilerin (122) üzerinde olan BM Turizm Güven Endeksi'nde de görülebilir.

Turizm gelirleri toparlandı

Uluslararası turizm gelirleri 2023 yılında 1,5 trilyon ABD dolarına ulaşmıştı. Bu da nominal olarak salgın öncesi seviyelerin tamamen, reel olarak ise enflasyondan arındırıldığında yüzde 97 oranında iyileşmesi anlamına geliyor. Bölgelere göre, 2023 yılında en yüksek geliri elde eden Avrupa'daki destinasyonlar 660 milyar ABD doları kazanarak salgın öncesi seviyeleri reel olarak yüzde 7 oranında aştı.

Orta Doğu'daki gelirler 2019 seviyelerinin yüzde 33 üzerine çıktı. Amerika kıtası 2023 yılında salgın öncesi kazançlarının yüzde 96'sını, Afrika ise yüzde 95'ini geri kazandı. Ajansbizim'de yer alan habere göre, Asya ve Pasifik kriz öncesi gelirlerinin yüzde 78'ini elde etti ki bu, geçen yıl varışlardaki yüzde 65'lik toparlanma ile karşılaştırıldığında dikkate değer bir sonuç.

Hem varışlar hem de yolcu taşımacılığı dahil olmak üzere uluslararası turizmden elde edilen toplam ihracat gelirleri, 2023 yılında 1,7 trilyon ABD dolarına ulaşarak reel olarak salgın öncesi seviyelerin yaklaşık yüzde 96'sına ulaşmıştır. Turizmin doğrudan GSYH'si salgın öncesi seviyelerine geri dönerek 2023 yılında tahmini 3,3 trilyon ABD dolarına ulaştı ve bu da küresel GSYH'nin yüzde 3'üne denk geliyor.

Türk turizmi salgın öncesi seviyeye çok yaklaştı

Salgın öncesindeki turizm potansiyeline çok yaklaşarak turizm gelirlerini artıran ülkelerin başında Türkiye geliyor. Türkiye, ilk çeyrekteki turizm gelirleri açısından salgın öncesinde seviyeye yüzde 82 oranında ulaştı. Türkiye’ye giriş yapan turist sayısı, ilk çeyrekte geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 29 arttı.

Sırbistan (yüzde +127), Pakistan (yüzde +72), Tanzanya (yüzde +62), Portekiz (yüzde +61), Romanya (yüzde +57), Japonya (yüzde +53), Moğolistan (yüzde +50), Mauritius (yüzde +46) ve Fas (yüzde +44) dahil olmak üzere birçok destinasyon, mevcut verilere göre 2024'ün ilk çeyreğinde 2019 seviyelerine kıyasla gelirler açısından dikkate değer sonuçlar elde etti.

Yabancı ziyaretçide Portekiz yüzde 26 ve Yunanistan yüzde 25 daha fazla giriş kaydetti. İspanya 2024'ün ilk çeyreğinde salgın öncesi rakamlarını yüzde 13 aşarken, Fransa 2023'te 100 milyon ziyaretçi sınırına ulaştıktan sonra yüzde 11 daha fazla giriş yaptı.

Tam toparlanma bekleniyor

Dünya turizmi 2024'te küresel olarak tam bir toparlanmaya doğru ilerliyor. Güçlü talep, gelişmiş hava bağlantısı ve Çin ile diğer büyük Asya pazarlarının toparlanmaya devam etmesi sayesinde uluslararası turizmin 2024 yılında tamamen toparlanması bekleniyor.

En son BM Turizm Güven Endeksi, Mayıs-Ağustos 2024 dönemi için 130 puanla (0-200 arası bir ölçekte) önümüzdeki yaz sezonu için olumlu beklentiler ortaya koyuyor ve bu yılın başlarına kıyasla daha iyimser bir havayı yansıtıyor. Güven anketine katılan turizm uzmanlarının yüzde 62'si Kuzey Yarımküre yaz sezonunu kapsayan bu 4 aylık dönem için daha iyi (yüzde 53) veya çok daha iyi (yüzde 9) beklentiler ifade ederken, yüzde 31'i 2023'tekine benzer bir performans öngörüyor.

Zorluklar devam ediyor

BM Turizm Uzmanlar Paneli'ne göre, ekonomik ve jeopolitik rüzgarlar uluslararası turizm ve güven seviyeleri için önemli zorluklar teşkil etmeye devam ediyor.

IMF'nin son Dünya Ekonomik Görünümü (Nisan 2024), bölgelere göre farklılık göstermekle birlikte, istikrarlı ancak yavaş bir ekonomik toparlanma işaretleri var.  Aynı zamanda, devam eden enflasyon, yüksek faiz oranları, değişken petrol fiyatları ve ticaretteki aksaklıklar, yüksek ulaşım ve konaklama maliyetlerine dönüşmeye devam ediyor.

Turistlerin yüksek fiyatlar ve genel ekonomik zorluklar karşısında paralarının karşılığını aramaya ve evlerine daha yakın yerlere seyahat etmesi beklenirken, aşırı sıcaklar ve diğer hava olayları birçok gezginin destinasyon seçimini etkileyebilir. Bu durum, BM Turizm Uzmanlar Paneli tarafından sektör için bir endişe kaynağı olarak giderek daha fazla dile getiriliyor.

Rusya'nın Ukrayna'ya saldırısı, Hamas-İsrail çatışması ve diğer artan jeopolitik gerilimlerden kaynaklanan belirsizlik de uluslararası turizm için önemli aşağı yönlü riskler.

Uluslararası turizm toparlanmaya ve genişlemeye devam ederek dünya çapında ekonomik büyümeyi ve istihdamı körüklerken, hükümetlerin, toplumların ve bölge sakinlerinin bu gelişmenin merkezinde yer almalarını sağlamak için ulusal ve yerel düzeyde turizm yönetimlerini uyarlamaya ve geliştirmeye devam etmeleri gerekecek.