Topkapı'ya az ama öz turist...

Topkapı Müzesi Müdürü ve tarihçi Prof. Dr. İlber Ortaylı, Topkapı Sarayı'nı ziyaret eden bilinçsiz turistlerden rahatsız. Bu soruna çözüm önerisi ise, bilet fiyatlarını artırmak ve ziyaretçi sayısını azaltmak.

Turizm Aktüel 31/12/2019 23:40

Prof. Dr. İlber Ortaylı’nın Neşe Mesutoğlu ile yaptığı röportaj, Milliyet gazetesinde yayınlandı.  

Üç milyon kişi. Çok yüksek bir rakam. Bunu arttırmaktan bahsetmek realist bir şey değil. Azaltmaya baksak iyi olur. Dünya müzelerinde az ve öz ziyaretçi vardır. Fiyatı arttırarak, sadece paralı ve işten anlayan ziyaretçiyi kabul etmek lazım. 

Bilet fiyatını artırmak yerine vatandaşların kültürel mirasa ulaşmasını teşvik etmek gerekmez mi? 

Biz o işi Müze Kart'la hallettik. Bakanlık zamanında oluşturulan ama milletin hala yeterince anlamadığı, belki ilerde anlayacağı bir şey 'Müze Kart'. Bu kart, Türk vatandaşları için müze meselesini halletmiştir. Hiç şikayet etmesinler. Adam başı yıllık 20 TL. Talebeye 10 TL. Yabancılar için ise 20 TL'ye Topkapı Sarayı'nı ziyaret etmek çok komik bir fiyattır. Kusura bakmasınlar. Bunu 40 - 50 TL yapmak gerek. Fiyatı budur. 

Bir takım imkansız durumda olan yabancılar olabilir. Afrika ülkelerinden gelen talebeler ve bizim Asya cumhuriyetlerinden gelen arkadaşlarımız, çocuklarımız, talebelerimiz için ayrı kontenjanlar uygulanır. Biraz düşünmek ve tespit etmek lazım.

Yoğun ilgiden memnun değil gibisiniz? 

En büyük sorun bilinçsiz turist maalesef. Dünyadan haberi olmayan Amerikalı turist buraya gelince mutlu olmuyorum. Hatta üzülüyorum. Bana aldatılmış gibi geliyor. Limana yaklaşan her apartman geminin buraya gelmesi gerekmiyor. Dünyadan haberi olmayan insanları alıyorlar, getiriyorlar. Niye geldiğinin farkında değil.

Ziyaretçiler arasında kimleri beğeniyorsunuz?

En iyi gezi grupları Japonlar. Buraya geldikten sonra saygım arttı o millete. Son derece kültürlü, dikkatli, temiz, ota çiçeğe basmaz. Bizim Türk milletinin ön yargılarına aykırıdır ama Arap ülkelerinden, bilhassa Körfez'den gelenlere saygım arttı. Edebiyle geziyorlar. 'Mukaddes Emanetleri' geziyor kendine göre. Topkapı'ya 'bir zamanlarki padişahın sarayı' diye bakıyor merakla. Kendine göre ananevi kültürel sorunları olabiliyor ama kesinlikle saygılı. Yeni gruplar içinde de Hintliler var.

Hangi ülkeden gelen turistlerden şikayetçisiniz? 

Maalesef en şikayetçi olduğum Latinler. Bizim en çok yakınlık duymamız gereken ve burayı bilmesi gerekenler. Bir grup çıkıyor, arkadan çiçeklerin arasından ciklet ve izmarit toplamaktan bir hal oluyoruz. Felaket. Gürültüsünden geçilmiyor. Tabii bizde de var öyleleri. Çocuğunu köşeye bilmem ne yaptırıyorlar.

Peki ziyaretçilerin ne tür şikayetleri var? 

Umumi bir şikayet Topkapı'nın tuvaletleri. Affedersiniz Ayasofya ve Topkapı'ya tuvalet yapılmaz. Çünkü olmaz. Bunun altında dehlizler var. Temellerin durumunu daha bilmiyoruz. Bunun nasıl bir kanalizasyona bağlanacağı büyük bir dert. Teknik Üniversite'nin araştırmasından bildiğimiz kadarıyla büyük çürümeler ve posa birikimleri var. Bilhassa Ayasofya'da. Hem oraya tuvalet niye yapıyorsun? 1500 yıldır insanlar oraya yarım saat gelmiş gitmiş. 

İnsanlara nasıl anlatılacak bu konu? 

Bazı şeyleri ilan etmek gerekiyor. Bunun tembih edilmesi gerekiyor. Burası eski bir saraydır. Ben Versailles'da tuvalet aramadım hayatımda. Olmaz yani. Kim Kremlin'de tuvalet arıyorsa geri zekalıdır. Def-i hacet için kimse oraya gitmiyor. Bir tip vardır mesela. Kolejli hanım tipi. "Efendim Amerika'dan misafirim geldi. Kadın tuvalete giremedi" dedi. Ben de “Evinden yapıp geleydi, tembih etseydiniz” dedim. Saçmalığın dik alası. Anladın mı? Burada da aynı şey. Nihayet bir iki saat gezecek.