Ortadoğu pazarında sürpriz düşüş

TÜROB, bayram sonrasında rezervasyonlarda hızlı artışların beklendiğini belirtirken, Türk dizilerinin birçok Arap ülkesinde yayından kaldırılmasının olumsuz etkisi olacağına dikkat çekti.

Türkiye’nin yılda 4.5 milyonu aşan turist sayısıyla son yıllarda en büyük turizm pazarlarından biri olan Ortadoğu’yla ilgili bu yıl da iyimser beklentiler devam ediyor. Bu yıl ilk çeyrekte Suudi Arabistan, BAE ve Katar pazarlarında düşüş kaydedilmesine karşın, Ortadoğu pazarı genelinde 2019 yılında ülkemize gelecek turist sayısında artış trendinin sürmesinin öngörüldüğüne, bayram sonrasında da rezervasyonlarda hızlı artışların beklendiğine dikkat çekildi.

En çok rağbet gören ülke Türkiye 

Türkiye Otelciler Birliği (TÜROB), kısa bir süre önce Dubai’de gerçekleştirilen Ortadoğu’nun önemli turizm organizasyonu olarak kabul edilen ATM Turizm Fuarı sonrasında bir araştırma raporu hazırladı. Raporda, Kültür yakınlığı ve iklim koşullarının elverişliliği nedeniyle Arap turistlerin rotalarındaki en önemli ve en çok rağbet gören ülke olan Türkiye olduğuna, Türkiye’nin rakip ülkeler karşısında her bakımdan avantajlı konumda yer aldığına işaret edildi. Raporda 2018 yılında Ortadoğu bölgesinden ülkemize gelen turist sayısında tüm zamanların rekoru kırıldığı hatırlatıldı.

Artık deniz için de geliyorlar 

Arap turistlerin İstanbul ana destinasyon olmak üzere en çok Bursa, Yalova, Sakarya (Sapanca), Bolu (Abant), Trabzon, Antalya, Ordu ve Samsun’un tercih ettiği vurgulanan raporda, son dönemde yeşil ve serin destinasyon tercihlerinin yanı sıra Muğla, Antalya ve Marmaris gibi sıcak ve denize kıyısı olan destinasyonlara da ilgi göstermeye başladıkları ifade edildi. Raporda, “Arap turistler genelde kalabalık gruplar ve geniş aileler halinde seyahat etmeyi tercih ediyor.

Lüks konaklama tesislerinin fazlalığı ve zengin Arap turistlerine hitap eden lüks alışveriş imkanı nedeniyle İstanbul her zaman Arap turistlerin ilk tercihi oluyor. İstanbul’un yanı sıra Bursa, Bolu, Abant, Yalova, Giresun ve Trabzon gibi yerler de hem gezmek hem de yerleşmek için Arap turistlerin diğer favorileri arasında yer alıyor” denildi.

Türk dizileri birçok Arap ülkesinde yayından kaldırıldı

Türkiye’nin tanıtımına önemli katkısı ile bilinen Türk yapımı dizi filmler birçok Arap ülkesinde yayından kaldırıldığı hatırlatılan TÜROB raporunda, Dubai merkezli Suudi medya grubu MBC'nin Türk dizilerinin programlarının tamamından kaldırma kararının Arap dünyasının bu dizilere duyduğu hayranlık göz önüne alındığında şaşırtıcı bir karar olarak değerlendirildiği kaydedildi.

TÜROB’un raporunda altı çizilen diğer hususlar özetle şöyle:

* Arap ülkelerinden gelen ziyaretçi sayıları 2016 yılında önemli oranda gerilemeye karşın toparlanarak 2017 yılında artış geçti. 2018 yılında ise tüm zamanların rekoru kırılarak bölgeden alınan turist sayısı yüzde 29 artışla 3.8 milyon oldu. Irak 1 milyon 172 bin turist ile bölgeden en çok turist aldığımız ülke olurken Katar yüzde 98, Ürdün yüzde 46, Lübnan yüzde 43 ve Bahreyn’de yüzde 30 artış kaydedilirken yüzde 12 ile düşen tek pazar BAE oldu.

* İstanbul’da 2010 yılında toplam ziyaretçiler içinde yüzde 10 olan Arap turistlerin payı 2018 yılında tüm zamanların rekoru kırılarak yüzde 25’e yükseldi.

* İsrail ile gelişen siyasi ilişkiler turizme olumlu yansımaya devam etti. Bu pazardan alınan turist sayısı 2016 yılında yüzde 31, 2017 yılında yüzde 30 ve 2018 yılında yüzde 17 artış ile 444 bine ulaştı.

* 2019 yılı Ocak-Mart döneminde bölgeden gelen turist sayısı ise bir önceki yıla göre yüzde 14 artışla 805 bine ulaştı. Söz konusu dönemde Suudi Arabistan yüzde 30, BAE yüzde 18 ve Katar yüzde 13 düşerken, Bahreyn yüzde 32, Irak yüzde 30, Ürdün yüzde 22 ve Kuveyt yüzde 19 arttı.

* Irak ve Libya vatandaşlarına 2016 yılında vizesiz seyahatin kaldırılması ile ülkemize gelecek Irak ve Libyalı turist sayısında sınırlı artışın sürmesi bekleniyor. Yemen, Irak, Suriye ve Libya’da süren güvenlik problemleri ile Suudi Arabistan, BAE ve Mısır ile süren siyasi ilişkilerimizin turizmi olumsuz yönde etkileme ihtimali bulunuyor.

* TÜİK verilerine göre ülkemizden konut satın alan Ortadoğu ülke vatandaşı sayısı 2017 yılında 10.205’ten 2018 yılında 16.555’e çıktı.

* Bölgeden ülkemize sağlık, wellness, kaplıca, terapi, saç ekimi, estetik ve tedavi amacı ile gelecek turist sayısında önemli potansiyel görülüyor. Bu alanda tanıtım çalışmaları artırılmalı.

* Ortadoğu vatandaşları genellikle seyahatlerini uzun süreli ve kalabalık ailelerle yapıyor. Bu nedenle bağlantılı (connected rooms) otel odalarını tercih ediyor, beğendikleri destinasyon ve otellere sık seyahat ediyorlar.

* Destinasyon tercihlerini; din, iklim, vizesiz giriş, doğa, ulaşım imkanları, konaklama tesisi imkanları (lüks ve aile için yeterli büyüklükte odalar), çocuklar için eğlence ve alışveriş imkanlarına göre belirliyorlar.

* Ortadoğu’da çok sayıda yabancı çalışan (expat) bulunuyor. Ortadoğu’dan ülkemize gelen turistler arasında expat’ların yoğunluğu dikkate alınarak tanıtım çalışmalarında bu hususun dikkate alınması gerekiyor.

* Yüksek harcama yapan turist grubu olarak dikkat çeken Suudi Arabistan, Bahreyn, Katar, BAE, Kuveyt ve Umman gibi Körfez ülkeleri petrol gelirleri sayesinde yeni turizm trendleri ve yeni rotalar oluşturmuş durumda.

* BAE vatandaşlarının yurt dışı seyahatlerinde uzun yıllardır İngiltere, Almanya, İsviçre, Türkiye, Tayland ve Singapur’u tercih ettikleri gözlemleniyor.

* 2023 yılında 50 artışla 6 milyon Ortadoğulu turistin aralarında Türkiye’nin de bulunduğu Avrupa ülkelerine seyahat edeceği, bunların 2.98 milyon Suudi Arabistan, 1.17 BAE, 600 bin Kuveyt, 340 bin Bahreyn ve 210 bin Oman vatandaşı olacağı öngörülüyor.

Turist de çekiyorlar 

Körfez’den seyahat eden turistler, Ortadoğu’dan toplam turist çıkışının yüzde 60’ını oluştururken, uluslararası turizm harcamasında Körfez ülkelerinin payı tüm Ortadoğu’nun yüzde 75’inin oluşturuyor.

Bölge sadece turist göndermekle kalmıyor, aynı zamanda diğer ülkelerden turist çekebilmek için yoğun çalışmalar yapılıyor. Avrupa’dan bölgeye gelen turist sayısının 2023 yılında yüzde 29 artışla 8.3 milyona çıkması öngörülüyor.

Çin'i bizden önce fethettiler 

Dünya turizminde en büyük gelişmeye açık pazar konumundaki Çin, ülkeler arası rekabeti artırmaya devam ediyor. BAE ve Dubai’nin Çin pazarında kısa sürede yakaladığı turist sayısındaki artış, arkasındaki stratejik çalışma nedeniyle yakından incelenmeli. Türkiye tarafından benzer adımların atılarak hayata geçirilmesi halinde Çinli turist sayısında önemli artış yakalanabilir.

Dubai Turizm Ofisi, Çin merkezli teknoloji kuruluşları Tencent, WeChat, Fliggy, Alibaba ve Huawei ile işbirliği anlaşması imzaladı. Sözleşme ile Dubai’nin tanıtımı kolay yoldan milyonlarca Çin vatandaşına ulaşacak. Alibaba aracılığı ile online seyahat acentalarına, Huawei telefonlarına eklenecek aplikasyonlar ile tüketicilere, WeChat Pay ve Alipay tarafından sağlanan ödeme kolaylığı ile turistlere etkin tanıtım yapılacak.

Yıl Ortadoğu’dan gelen toplam turist sayısı (Milyon kişi)

2008……1.6

2009……1.6

2010……1.8

2011……2.0

2012……2.1

2013……3.0

2014……3.3

2015……3.5

2016……2.5

2017……3.6

2018……4.5

2018 (Ocak-Mart)…702 bin

2019 (Ocak-Mart)…805 bin