Önlemek ödemekten ucuzdur!

İş Sağlığı ve Güvenliği: Can tatlı olduğu için midir? Nedendir? Halk arasında yaygın olan “Cana geleceğine mala gelsin” deyimi sık kullanılır.

Osman Ergin 31/12/2019 23:40

Osman Ergin

(İSG) MADDE 1 – Bu kanunun amacı; işyerlerinde iş sağlığı ve güvenliğinin sağlanması ve mevcut sağlık ve güvenlik şartlarının iyileştirilmesi için işveren ve çalışanların görev, yetki, sorumluluk, hak ve yükümlülüklerini düzenlemektir.

İş sağlığı ve güvenliği kavramı; en küçük birim olan hane halkından başlayarak, en küçük işyerinden, en kapsamlı üretim tesisine kadar; haneden ülke geneline yayılan satıh üzerinde, birilerinin bir kaza ile karşılaşma durumundan evvel akla gelmeyen ve çalışanlara öğretemediğimiz “bir musibet bin nasihatten hayırlıdır.” Atalar sözüne de en güzel örnek olan bir kültürdür.

Can tatlı olduğu için midir? Nedendir? Halk arasında yaygın olan “Cana geleceğine mala gelsin” deyimi sık kullanılır. Fakat; “Mal canın yongasıdır.” Sözü de işin ekonomik boyutu ortaya çıkana kadar, her daim göz ardı edilir.

İş Sağlığı ve Güvenliği konusuna bu perspektiften, yani bir de ekonomik açıdan bakmak gerekirse, bir işyerinde olası kaza önlemlerinin alınmaması neticesinde meydana gelen bir iş kazası sonrası; kazazedenin hastane masrafları, ödenecek rapor ücretleri, iş gücü kaybı, tesise verilen maddi ve manevi kayıplar dikkate alındığında ve bu tür lokal olayların genel toplamının büyüklüğü ülkemizde bir yılda iş kazalarına harcanan bütçenin ciddiyetini daha iyi ortaya koyacaktır.

Oysa; işyerlerinde sergilenecek proaktif bir yaklaşımın sonrasında, bu bütçenin sadece yarısı ile, olası tehlike ve kazalardan korunulabilineceği ve önlemenin ödemekten daha ucuz olduğu görülecektir.

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca otel, motel gibi turistik tesisler; belirlenen NACE kodu ile “az tehlikeli işletmeler” sınıfına dahil edilirken, aslında departman bazında; tehlikeli ve çok tehlikeli sınıfta değerlendirilmesi gereken iş ve işçi gruplarından otel mutfağında istihdam edilen bir kasap, teknik serviste çalışmakta olan bir demirci veya bir marangoz, yada boyacı gibi çalışanların durumu atlanmıştır. Bu yönü ile ele alındığında; kanun kapsamında az tehlikeli görünen otellerimiz; konaklama hizmetini ifa ederken, hizmetlerini farklı departmanlarla desteklediklerinden, fiiliyatta tehlikeli ve çok tehlikeli vasıflarını bünyesinde barındırdığı görülecektir. Burada önemsenmeyen ya da göz ardı edilen tehlike baremleri, tesislerde yöneticilerin iş sağlığı ve güvenliği konusunda daha hassas  olması gerekliliğini bir kez daha ortaya çıkarmaktadır.

İş güvenliği uzmanlarının tesisler açılmadan önce yapmış oldukları saha çalışmaları tehlikelerin bertaraf edilmesi açısından önemlidir. Bir işyerinde kaza olmadan önlem almak proaktif bir yaklaşımdır. Bu nedenle sezon açılışı öncesinde; artan personel sayısı da dikkate alınarak, her personel iş güvenliği eğitimini alarak işe başlamalıdır. 

Sezon açıldıktan sonra tesislerde başlayan iş yoğunluğunun sezon boyunca devam etmesinden dolayı, eğitim için zaman ayrılmayacağı bilinen bir gerçek olup; iş güvenliği ihlallerinin önlenmesi açısından, çalışma esnasında uyum ve uyarılar ile bilinçlendirme eğitimleri yapılmalı, fakat sezon başlamadan önce de iş sağlığı ve güvenliği eğitimleri asla ihmal edilmemelidir.

Türk milletine has bir özellik olan “göç yolda düzelir” deyimi her ne kadar tesisler için geçerli olsa da; iş sağlığı ve güvenliği konusu bu kapsamın dışında tutulmalıdır.