Kadirli’de Tatil Yapmak…

Ceyhan Nehri, Sumbas ve Savrun Çaylarının suladığı verimli topraklarda yetişen sebze meyveleriyle ünlü Kadirli, yerli ve yabancı turistleri, çevresindeki, Karatepe Aslantaş ve Mehmetli Baraj Göllerinde deniz tatili, dağ köylerinde yaylalarında doğa tatili, Karatepe Müzesi, Alacami ve örenyerleriyle tarihi, iriçgil gibi lezzetleriye de damak zevkini yaşatıyor…

Adil Çulhaoğlu 06/07/2022 10:18

Çukurova’nın kuzeydoğusunda, ortasından geçen Savrun Çayının doğduğu Kalealtı, Ceyhan nehri, Aslantaş Baraj Gölü’nde Su Sporları yapılabilen Gençlik merkezi, yakınındaki Mehmetli Baraj Gölünde deniz havası bir yanda, diğer yanda, dağlarının yaz kış karın eksik olmadığı doğasında yayla havası yaşatmak. Şehir merkezindeki Alacamii ve Eski Kadirli konakları, Kız Yusuflu Köyündeki Karatepe Aslantaş Müzesi,Hemite Köyündeki Kale, Yaşar Kemal Parkı ve Kültür Evi, Ceyhan Nehrinin Getirdiği canlılık, Kastabala Ören yeri, Ceyhan-Kadirli yolu üzerindeki Anavarza Antik kenti ile tarihi atmosferi yaşatmak. Kadirli herkese farklı tatil imkanını sunuyor.

ŞEHİRİ YAŞAMAK…

Kadirli'nin ortasından geçen Savrun Çayı üzerinde deki iki köprüyle şehir merkezine ulaşılıyor. Sülemiş Tepesinin altında var olan ve sonra sellerin yıktığı Taş köprüsü yerine yapılan yeni köprüye ulaştığımızda, bir zamanlar kıyısında, sellerin getirdiği odunların toplandığı yerlerde, günün her saatinde çayın her iki tarafına yapılan setler üzerinde yürüyüşler yapan genci yaşlısı bir birçok insan görmek mümkün. Köprüye Kadirlili yazarımız Yaşar Kemal’in fotoğrafının olduğu pano dikilmiş. Ünlü romancımız Yaşar Kemal’in yazdığı romanlarında sözünü ettiği, Çaydan önceleri çeltik(pirinç), daha sonra pamuk tarlalarına suyun akıtıldığı, su paylaşımı yüzünden ağalar arasındaki çatışmaların olduğu Savrun Çayı eskisi gibi dolu dolu akmıyor. Sülemiş tepesinin dibinden giden ark, yol olmuş. Savrun Çayının yatağı düzeltilmiş.

Kadirli’de, önceleri çeltik (pirinç), pamuk ve buğday ekiminin yapıldığı verimli topraklarda günümüzde, üretimi gittikçe azalan buğdayın yanında mısır, yer fıstığı daha çok ekilir olmuş. İkinci ürün olarak ekim ayında turp ekilip, aralık ayında hasadı yapılıyormuş. Savrun Çayının yatağında. Turp yıkamak için yapılmış setlerle oluşturulan göletlerde, pamuk tarlalarına çapalamaya, pamuk toplamaya gidenler artık turp toplama ve yıkama işlerinde çalışıyor, sayıları 5000 bulan insan için iş alanı yaratmış turp.

Köprüden geçince, sağımızda Kadirli Parkı yine eski yerinde Savrunun kıyısındaki setle birleştirilerek Bülbül deresine, şehir Merkezine güneydeki köprüyü geçip giden ana yoldaki yeni Belediye binasına kadar uzatılmış. Küçük oturma alanları, oyun alanları, Kültür merkezi, 2 sinema salonu yapılmış. Yeşillikler içerisinde eski görkemini kaybetmemiş. Şehir Merkezine doğru yolumuza devam ettiğimizde tanıdık eski binaların ayakta oluşunu görmek sevindirici.

Eski belediye binasından Çamlı Kahve'nin olduğu şehrin en eski buluşma yeri.  Fıskiyeli bir havuzu olan park ve çay bahçesi, bir yanda sıra sıra dizilmiş restoranlar, kebapçılar ve kahvehaneler, diğer yanda 1890 yılında yapılmış tek kubbeli ve tek minareli Hamidiye Camii, andız çekirdeğinden yapılma tespihlerin yapılıp satıldığı teşbihçiler burada bulunuyor.  Ara Çay Ocakları’nda çay tadının her türlüsü ile son zamanlarda Sokak Lezzetleri olarak nitelenmeye başlanan Tablada kebap, Kadirlilerin İriçkili (Sucuk ekmek) yemek ve şalgamdan oluşan lezzeti Kadirli Atmosferini yaşatıyor. Kadirli’de, kebapçılar, Adana Kebabını, kuzu şiş, ciğer şişten ayırmak için burada 'kıyma' diyor.

TARİH VE ALA CAMİİ…

Geç Hittit dönemine uzanan Kadirli tarihinde, Romalılar döneminde Flaviapolis adıyla görkemli bir kentin hamamı kalıntıları, bugünkü şehrin altında kalan 6-7 dönümlük alana yayılmış. Kalıntılar arasında bulunan Hadrianus’un anıtsal tunç heykeli İstanbul Arkeoloji Müzesinde sergileniyor. Bölgeye 7. yüzyılda Abbasiler, daha sonra, Selçuklular döneminde Türkler girmiş, şehir Beylikler döneminde sık sık el değiştirmiş,1515'de Yavuz Sultan Osmanlı İmparatorluğuna katılan Kadirli, 1865 de İlçe olmuş,l872 'de ise şehirde Belediyelik kurulmuş.1.Dünya savaşında Fransız ve Ermeni işgaline uğrayan Kadirli 7 mart 1920 işgalden kurtulmuş, Osmanlı döneminde' Kars-akeli' 'Pazar yeri' Kars pazarı ' gibi adlar alan Kadirli’de günümüzde 60 köyü ve 20 mahallesinde 126 bin kişinin yaşadığı Osmaniye ilinin en büyük şehri. Kadirli’nin Kuzeyinde Saimbeyli ve Feke, Doğusunda Andırı ve Düziçi, Güneyinde Osmaniye İl Merkezi ve Ceyhan,Batısında Kozan ve Sumbas yer alıyor.

Muallim Bağınının yamacında yer alan Şehri tepeden gören muhteşem yapı Ala Camii. Roma antik kenti Flavias'ın görkemli eseri, M.S 70 'lerin bazilikası, bizanslar döneminin kilisesesi, Dülkadiroğullarından Alaüddevle’nin oğlu Sarı Kaplan tarafından 1480 yılında iç kısma bir mihrap, kuzeybatı duvarına bir minare eklenerek camiye çevrilmiş. Kadirli’de çeşitli yerlerde bulunan taş eserlerin bahçesinde barındıran Alacami, restore edilerek 2010 yılında ibadete açılmış. Alacami'nin arkasındaki Muallim Bağ ve karşısındaki Sülemiş Tepesinde roma dönemi kaya mezarları mevcut.

Hanımın Çiftliği dizisinin Cezaevi çekimlerinde kullanılan 1950 yılında inşaa edilen ve 2010 yılında kapatılan Eski Cezaevi binasının Kent Tarihi Müzesi haline getirilmiş.

KADİRLİ’NİN ÇEVRESİNE UZANMAK GEREKLİ…

 Dikirli Köyündeki muhteşem Kadirli ve ova manzarasına sahip, Bey Konağının bahçesi, Savrun Çayının geçtiği vadiden Kadirli'yi seyrettiriyor. Bitişiğinde konak hizmetkarları ile işçilerin konakladığı yapıları var. Burası Kadirli Eğitim ve Kültür Vakfı (KAVAK) tarafından Eğitim ve Kültür Müzesi. Tek katlı taş evler, çatısı huğ, duvarları murt çalısından yapılma 'Huğ Ev' restore edilmiş, bahçe düzenlenerek eski tarım aletleri yerleştirilmiş. İlginç bir Köy Müzesi.

KARATEPE ASLANTAŞ MÜZESİ

Müze, Kadirli’ye 22 km mesafede Kız Yusuflu köyünde, Baraj gölünde bir tepede hitit dönemi bir uç kalede bulunuyor. Geç Hitit dönemi M.Ö.800'de Adana ovası hükümdarı Asitavatas tarafından Ceyhan nehri kıyında kurulan bazalt kayalara işlenmiş rölyeflerle kaplı 2 anıtsal kapısının ve surlarının ayakta olduğu uç kale, alanda küçük buluntular ile Domuztepe’den getirilmiş eserlerin sergilendiği ayrıca bir müze binası var. Karatepe Aslantaş Baraj Gölü ve 7891 hektarda 100 bitki,185 tür hayvan çeşidi varlığıyla Türkiye'nin en zengin milli parkı kabul ediliyor. Milli Parkta mesire alanlarında gezinti tekneleri ile Kız Yusuflu Köyündeki Su Sporları Merkezi’nde yelken, kano, kürek, gibi su sporlarının da yapılması insana tatil havasını yaşatıyor.

KASTABALA ÖRENYERi

Kadirli'nin 35 kilometre güneydoğusunda bulunan Hieropolis-Kastabala Örenyerinde   M.Ö 1. ila M.S. 17'nin 2. yarısına kadar yaşam hüküm sürmüş. Antik dönemde, Ceyhan nehri kıyısındaki kentlerin katıldığı Ana tanrıça Artemiz Kült Törenlerinde rahibelerin kor halindeki közler üzerinde çıplak ayakla yürüdükleri kent burası. Kalesine uzanan sütunlu caddede yürüyerek, tiyatroya, hamam, kayalara oyulmuş mezarları, kazıları devam eden çeşitli yapı kalıntılarına ulaşılıyor.

YAŞAR KEMAL’İN KÖYÜ HEMİTE VE KALESİ

Kadirli Osmaniye yolu üzerinde 25. Km de Ceyhan nehri köprüsü Hemite Köprüsünün bulunduğu eski adı Gökçedam’da Hemite kalesi yükseliyor. Yapılış tarihi tam olarak bilinmeyen kale, M.Ö 7-8, yüzyıl hitit dönemi kaya kabartmaları ile romalılardan kalma M.S 2-5, yüzyıla tarihlenen tiyatro, tapınak ve hamam kalıntıları var. Ceyhan nehri boyunca uzanan Ova ile kuzey-güney ile kuzeydoğuya giden kervan yollarını kontrol eden stratejik konuma sahip. Hemite Köyünde yaşamış olan ünlü romancımız Yaşar Kemal adına yapılmış Ceyhan nehri kıyısında park ve bir Kültür Evi köyde yer alıyor. Ceyhan Nehri ve Hemite Köprüsünün manzarası müthiş.

ANAVARZA

Adana, Ceyhan-Kadirli yolundan görülebilen Kadirli’ye 35 km mesafede bulunan Dilek Kaya köyündeki Anavarza, Ovalık (Doğu) Klikyanın başkenti olmasıyla ünlü. Tarihinin prehistorya döneme uzandığı, ilk kazı sonuçlarında ortaya çıkan Anavarza’da, bulunan sikkelerden şehrin M.Ö 2.yüzyılda varlığı doğrulanmış. M.Ö 67 yılında Taromoto Pompei tarafından Anavarza Kralı olarak atanır, daha sonra Roma kralı Augustus döneminde Roma imparatorluğuna doğrudan bağlı hale getirilir. En parlak dönemini Roma imparator Septimus Severus döneminde yaşayan şehir, 408 yılında Doğu Kilikya eyaletinin başkenti olur ancak 565 yılındaki depremle yıkılmış, yeniden inşa edilse de 2. bir depremle büyük hasar görmüş bölge. Bizanslılar ve Abbasiler arasında tampon olması nedeniyle sık sık el değiştirmiş, Selçukluların ve Osmanlılar dönemlerinde çeşitli Türkmen aşiretleri iskan edilmiş.

Göz alabildiğine uzanan 1.5  km'lik bir surla çevrili   2143 dönümlük bir  alanda,  sütunlu caddeler, akropolis, hamam, tiyatro, su kemeri, kilise kalıntıları, sur dışında kayalara oyulmuş mezar odaları  ve açıkta duran lahitlerle dolu mezarlık, batısında stadyum kayalıkların üstünde 3 savunma duvarlı, kışla binaları, ambar binaları sarnıçları 3 katlı kulesi olan ortaçağ kalesi, mozaikler ve her yere yayılmış yapı parçaları ve sütun başlıkları, şehirle Flaviopolis (Kadirli) ve Hieropolis (Kastabala) ya giden yolun geçtiği 250 metre uzunluğunda, 15 metreye varan derinlikte dar bir kaya geçit var.

YAYLALAR…

Çukurova'nın kuzey doğusunda Orta Toroslarda yer alan Kadirli, deniz seviyesinden 95 m yüksekte, 1071.3 km'lik arazisinin 1/3 dağlık,2/2'si ovalık olan ve Ceyhan nehrinin kolları olan Savrun ve Sumbas çaylarının sularıyla toprakları sulanıyor. Kadirli’nin doğu ve kuzeyine dağlarına doğru kıvrıla kıvrıla uzanan yollarda dağ köyleri, Kadirlilerin yaz aylarında sarı sıcaktan kaçıp çadır kurmuşlar, son yıllarda ise, çadırların yerini yazları kullanılan yayla evleri adı verilen binalar almış. Hatta 1902 yılına kadar Kadirli’de hiç kimse kalmadığı için memurlar yaylaya gidip çadırlarda hizmet vermişler. Eskinin sarı sıcak dedikleri yaz sıcağı Kadirli'de başlayınca, Maksutoğlu, Beyoğlu Yaylası, Savrungözü, Kalealtı, Dokurcun, Çiğşar, Almacık, Bağdaş yaylalarında, ormanlık, yeşil doğada serinliği yaşmak mümkün. Günümüzde ise Merkeze 10 km mesafedeki Akarca, yayla evleriyle kaplanmış, günübirlik gidilebildiği için revaçtaymış.