Avrupa’da oda başına gelir kaybı 2009’da %16,7 olarak gerçekleşirken, İstanbul otellerinin oda başı gelir kaybı ise sadece %3,5 oldu. İstanbul cazibesi ve zenginliği ile turizmde en az kayıp yaşayan kent olarak öne çıkarken, Avrupa turizm sektörü, küresel ekonomideki iyileşme hareketleri ile birlikte 2010 yılına daha umutlu bakıyor.

Küresel ekonominin dinamik sektörlerine yönelik yaptığı araştırma ve incelemelerle profesyonellere yol gösteren Deloitte, bu kez de yeni yayınlamaya başladığı e-bülteni “Konaklama e-Vizyon” ile turizm sektörüne ayna tuttu. Konaklama e-Vizyon’un ilk sayısında Avrupa genelinde turizm sektörünün genel bir değerlendirmesi yer alırken, olumsuz ekonomik koşullardan etkilenen konaklama sektörünün durumu da gözden geçiriliyor. Eğlence ve iş amaçlı seyahatlerin azalmasıyla birlikte Avrupa otelleri, son iki yılda gerek oda doluluğu, gerekse oda gelirlerinde ciddi bir azalma yaşadı.

2008-2009 yıllarında turizm yatırımcısını endişelendiren gelişmeler, sektörle ilgili toplam 588 projenin iptaline başka bir deyişle 94 bin 706 odanın, otelcilik sektörüne kazandırılmasına engel oldu. Avrupa ekonomisinin sağlığını kazanma sürecinin başladığına dikkat çeken uzmanlara göre 2010 aynı zamanda konaklama sektöründe iyileşmenin başladığı bir yıl olarak anımsanabilir. Kriz öncesi konaklama kuruluşu oda gelirlerinde ciddi bir atak yapan İstanbul, geçen yıl diğer Avrupa kentlerine oranla olumsuz şartlardan daha az etkilenmiş görünüyor.

Deloitte Türkiye Turizm ve Eğlence Endüstri Lideri Ahmet Cangöz Konaklama e-Vizyon’da değinilen gelişmeler hakkında şunları söyledi:

“Küresel ekonomi üzerindeki ağır yükleri geride bırakırken, tasarrufa yönelen tüketicinin şimdi seyahat etme konusunda daha istekli olduğunu görüyoruz. Eğlence veya iş amaçlı ertelenmiş gezi programlarının canlanmaya başlamasıyla birlikte otelcilik sektörü de haklı olarak kayıplarını geri kazanmaya çalışıyor. Otellerin performanslarını belirleyen oda başına gelir (revPAR) rakamları bazında yaptığımız araştırma, bize Avrupa’nın Euro ve Euro dışı bölgelerini kapsayan ayrıntılı bir tablo sunuyor. Dünyanın gözde kentlerinden biri olan İstanbul’un oda gelirleri itibarıyla krizden en az etkilenen şehir olması çok sevindirici bir gelişme.”

İstanbul krize daha dayanıklı

Deloitte’un geçen yıl gerçekleştirdiği araştırmada İstanbul, 2008′de oda başına ortalama konaklama gelirini dolar bazında %23,5 oranında artırmış ve böylece Avrupa’da konaklama gelirini en hızlı artıran kent olmuştu.

Ekonomideki olumsuz şartlara rağmen, dünyanın ünlü metropollerinden biri olan İstanbul konaklama sektörünün, mevcut olumsuz gelişmelerden, diğer Avrupa kentlerine göre daha az oranda etkilendiği anlaşılıyor. Oda başına gelirde geçen yıl sadece %3,5’luk bir kayıp yaşayan İstanbul’un 2009 ortalama oda geliri 197 TL seviyesinde gerçekleşti.

Sıralamada İstanbul’dan hemen sonra gelen Londra ve Edinburg kentlerinin oda gelir kayıpları ise %3,9 düzeyinde. Bu kentler dışında listeye giren tüm Avrupa kentlerinde oda başına gelir düşüşü, yüksek çift haneli rakamlar olarak gerçekleşti. Atina, Dusseldorf, Madrid ve Moskova gibi geçen yılların yüksek performanslı kentlerinde %25’den fazla revPAR düşüşleri gözlendi.

İstanbul otelleri, 2009’u %64 doluluk oranıyla tamamlarken, bir önceki yıla göre dolulukta %8,3’lük gerileme yaşadı. İstanbul 2009 için ortalama 309 TL olarak hesaplanan oda fiyatında ise yılı %5,2 oranında artışla kapadı.

Turizm sektöründe yeniden büyüme umudu

Geçen yıl Avrupa ülkeleri büyüme performanslarında önemli kayıplar yaşarken, sadece Azerbaycan ve Polonya ekonomileri krizin etkilerine direnebildi. Buna karşılık, Estonya, Litvanya ve Ukrayna gibi ülkelerin GSMH’larındaki düşüşler çift haneli rakamları buldu. Tahminlere göre, bu yıl dört beş ülke hariç birçok ülkede büyümeler pozitif olarak gerçekleşecek. Türkiye ekonomisindeki büyümenin de 2010’da 3,4, gelecek yıl ise 4,3 olarak gerçekleşmesi bekleniyor. Kuşkusuz bu gelişme ile birlikte otelcilik ve turizm sektörünün yükselişe geçmesi, uzmanlar tarafından olağan bir gelişme olarak değerlendiriliyor. Tüketiciler genelde temkinli konumunu korurken, bir yandan da seyahat gibi harcamalar için kendilerini bir yıl öncesine göre daha güvenli hissediyorlar. Deloitte’un önceki araştırmalarına göre, tüketici güven endeksindeki kararlı artışlar öncelikle otellerin doluluk oranlarını, bunu takiben de ortalama oda gelirlerini pozitif etkiliyor.

Dünya Turizm Organizasyonu (UNWTO), 2009 yılında gerçekleşen seyahatlerin küresel ölçekte %4 gerilediğine dikkat çekerken, bu oran, Avrupa genelinde %5,6 gibi daha yüksek bir düzeyde gerçekleşti. Bu arada Aralık 2009 itibarıyla yapılan yıllık tahmin, Avrupa genelinde oda gelirlerinin %21,21 oranında azalarak 81 ABD Doları seviyesine geldiğini gösteriyor. Euro’nun ABD Doları’na karşı görece güçlü konumu gözetildiğinde Euro bölgesinde oda gelirlerinde gerilemenin etkisi daha hafif hissediliyor.

Güçlü Euro konaklama gelirlerini etkiledi

2009 itibarıyla Euro bazında oda konaklama gelirlerindeki düşüş, %16,7 oranında gerçekleşerek ortalama oda geliri 58 Euro oldu. Kuzey ve Güney Amerika bağlamında oda gelirinde azalış aynı dönem itibarıyla %14 olarak gerçekleşirken, ortalama oda fiyatlarındaki düşüş sektörün karlılığını hemen her yerde ciddi olarak etkiledi. Avrupa’daki tesisler, oda fiyatlarını 12 Euro düşürerek, odalarını 94 Euro seviyelerinden pazarlarken, genel doluluk oranı ise %6,2 düşüş ile %61,1 düzeyinde gerçekleşti.

Euro’nun ABD Doları ve İngiliz Sterlini karşısındaki üstünlüğü, geçen yıl tüketici tercihlerini de önemli boyutta etkiledi. Bu nedenle Euro bölgesindeki tesis doluluk oranlarında ortalama %7 azalma olurken, Euro harici Avrupa ülkelerinde konaklama sektörü, %5,7’lik gerileme ile %62,7 oranında doluluk yaşadı. Buna karşılık aynı bölgede oda gelirlerindeki düşüşler, çift hanelere ulaştı. Euro harici Avrupa bölgesinde ortalama oda geliri %18,7 azalarak 58 Euro oldu.

Avrupa için yapılan araştırmalar, 2009 Kasım ayından itibaren otelcilerin oda fiyatlarını yukarı doğru düzenlemeye başladıklarını gösterirken, 2010 sonu itibarıyla oda başına gelirlerde %12,8’lik artış bekleniyor. (shf)