İşveren veya işveren temsilcisi ile, kriter ve nitelikleri tanımlanmış, açık bir pozisyona aday olarak başvuran kişi arasında yapılan, karşılıklı tanışma görüşmesine verilen uluslar arası tanımlamaya “interview” denmektedir.   

İş hayatına atılan her adayın, işe alınmadan evvel, işveren ile yaptığı ilk temasın adıdır, interview. İnsanoğlu yaşamını devam ettirebilmek için, bu tanışma temaslarını, emekliye ayrılacağı tarihe kadar, bazen defalarca yapmak zorunda kalır.      

Sizlere bu yazımda interview’a katılacak adaylardan değil de, interview yapacak işveren veya işveren temsilcisinin dikkat etmesi gereken bazı incelik ve ayrıntılardan bahsedeceğim.  

Bu incelik ve ayrıntılar, işveren veya işveren temsilcisinin kılık-kıyafeti, tavırları, davranışları, konuşmaları, soru sorma yöntemi ve nezaket kuralları ile ilgilidir.

Görüşmeyi gerçekleştirecek olan işveren veya temsilcisi, gelecek olan adayların kılık-kıyafet, tavır, konuşma, davranış v.s. gibi testten geçirilecek bazı ayrıntıların, öncelikle kendisinde bulunduğundan emin olmalıdır.  

Şayet, bu özelliklere interview yapacak yetkililer sahip değilse, işe alınacak adaydan bu özellikleri beklemek yanlış bir yöntemdir. Görüşmeye gelen aday bu durumu sezer ise, işyeri ve işveren hakkında, daha işin başında iken, kendine göre bir yorum ve teşhisini koyar, ama bunu size hissettirmez. Çünkü, amacı bir an evvel ve öncelikle işi almaktır.

Yeni işe alınacak adayın işe alındıktan sonra, işverene ve işyerine göstereceği saygının samimiyeti, işverenin adayın üzerinde bırakacağı izlenime göre olumlu veya olumsuz yönde farklı olacaktır.”    

Interview işlemini yürütecek yetkililerin şu incelik ve ayrıntılara özen ve dikkat göstermesi gerekir:

♣    Erkek ise; saç, sakal, bıyık traşı bakımlı olmalı.
♣    Hanım ise; saç, manikür ve pedikür bakımlı olmalı.
♣    Güler yüzlü olmalı.
♣    Elbise bakımlı ve ütülü olmalı.
♣    Ayakkabı tozsuz ve boyalı olmalı.
♣    Ofise giren adaya; “Hoş geldiniz” denmeli. Tokalaşma için ilk el uzatan siz olun.
♣    Adayın oturacağı yerin rahat olmasını sağlayın.
♣    Aday çok heyecanlı olabilir, onu yatıştıracak iş dışı bir konu açarak rahatlatın.
♣    Masa veya sehpa üzerinde bir su sürahisi ve temiz bir bardak bulundurun.
♣    Sorgular gibi değil, sohbet edercesine görüşme yapın.
♣    Soru sorma yöntemine başlamadan evvel, önce işletme hakkında ve sonra da görev kapsamı konusunda kısa ve öz bilgi verin.

Tüm işveren veya işveren temsilcilerine soruyorum; Yukarıda sıraladığım en basit incelikleri, ayrıntıları ve saygıyı tüm adayınızdan beklerken, siz adaylarınıza bu nezaket ve saygıyı gösterebiliyor  musunuz?

Bazılarınız bunlara gerek görmeyebilir. Ancak; sistem, eğitim ve motivasyona önem veren, ciddi çalışan otellerin insan kaynakları müdürlerinin bu kurallara azami dikkat sarf ettiklerini biliyorum.  

Personel adaylarını bir kenara bırakın, kaç işveren veya işveren temsilcisi, bir genel müdür adayı ile görüşürken, aslında her sade personele gösterilmesi gereken nezaket kurallarını, görüşme inceliklerini ve saygıyı, otellerini sahiplenecek, yönetecek, gelirini arttırmaya çalışacak, işveren sırlarına sahip olacak, çoğu günlerinin 24 saatini işletmede geçirecek GM adayına göstermektedir?

Soruma şaşıran veya bozulan yetkililer olabilir. Çünkü, maalesef biz millet olarak, hala gelişmekte olan ülkeler statüsünden dışarı çıkamadık. Biz, o olgunluğa, o anlayışa, o uygarlık seviyesine henüz ulaşamadık. Bu nedenle de bozulanlar olabilir.

Konuyu başka yönleri ile irdelersem;  

Bir GM adayı ile interview yapmak yalnızca işverenin kendisine ait bir tasarruf olması gerekirken, GM ile interview yapma konusunu personel müdürüne, insan kaynakları müdürüne, işverenin oğlu veya kızına, hatta P/R’a havale eden işverenlere rastladım.

Bazı işyerleri interview için, randevu saati vermelerine rağmen, randevu saatine uymayıp, herhangi bir mazeret veya özür bildirmeyip, GM adayını bir saate kadar bekletmeyi kendilerine hak olarak görebiliyorlar.

Gelişmiş ülkelerin insan kaynakları müdürlerinin, her bir başvuruya, prosedürleri,  nezaketleri, ciddiyetleri ve sistemleri gereği, mutlaka yazılı bir yanıt verdiklerini, içlerinde çalışma şansını bulduğum için yakından bilmekteyim.  

Ülkemizde ise, bırakın sade personel başvurularını bir tarafa, GM adaylarına dahi olumlu veya olumsuz yanıt veren işyerlerinin oranı 1/10’u geçmez.

Bir GM adayı, herhangi bir adaydan farklılıklar arz eder. Medeni ve kültürlü bir işveren önce hatır sorarak, sonra bir içecek ikram ederek konuya başlar. Sonra memleket ve dünyayı ilgilendiren en aktüel konulardan bahis açıp, adayın iş dünyası dışındaki genel kültürü konusunda fikir sahibi olup, konuyu iş başvurusu ile bağlar.

Bu görüşmeden amaç, gelen adayın tanınması, işletme için uygun olup olmayacağını tartmak, kişisel, idari, mesleki, ailevi, sosyal hayatı, bilgi ve deneyimi konularında bilgi edinmek, CV üzerinde dikkatlerini çeken her hangi bir husus üzerinde görüşmek, işletmelerinin yeni genel müdürden beklentileri konusunu açarak adayın fikirlerini almak olmalıdır.

Yaptığım interview’lar esnasında bana sıkça sorulan sorulardan bazıları şunlar idi:  

“…..Bizim otelin geçen seneki cirosu: …………… TL idi. Siz bu rakamı kaça çıkarabilirsiniz?.....”

Veya; “…..Bizim geçen seneki doluluk oranımız: ……………idi. Siz bu oranı yükseltebilir misiniz?.....”

Çalışmaya ihtiyacım olmasına rağmen, göreve alınmak için afaki bir atılımla;  “Efendim, ben bu rakamları şuraya taşırım” gibi bir saçmalığa asla girmedim.
Kendilerine verdiğim yanıtlarda genelde şu kriterler üzerinde durdum:

♣    Otelinizi hiç tanımıyorken,
♣    Otelinizde halen uygulanmakta olan fiyatlar hakkında bir bilgi sahibi değilken,
♣    Otelinizin kuvvetli ve zayıf yönlerini bilmeden,
♣    Otelinizin istatistik tablolarını görmeden,
♣    Otel bütçesini incelemeden,
♣    Oteliniz departman müdürlerinin kapasitelerini ve sahip oldukları olanakları bilmeden,
♣    Rakip otellerin fiyatlarını ve olanaklarını incelemeden,

“Size, hiçbir vaatte bulunamam. Şayet bu sorunuza, sizin karşınızda; “Ben o rakamları şuraya taşırım” diyen çıkarsa, ki çıkabilir, bilin ki, görevi almak için afaki vaatte bulunacaktır.” Yanıtını verdim.

Geçmiş tarihlerde yaptığım interview görüşmelerinde başka ilginç sorulara da muhatap oldum.

Birkaç işveren; İnşaat işlerinden anlayıp anlamadığımı sordu. Nazik bir yanıt ile inşaat eğitim ve kültürümün olmadığını ifade ettim.   

Birkaç işveren; Mali işler ve finansman konusunda deneyimimin olması gerekli olduğunu ifade ettiler.

Bazı işverenler; Pazarlama mevzuunda portföyümün olup olmadığını, varsa o kapasiteyi otellerine çekip, çekemeyeceğimi öğrenmeye çalıştılar.

Acaba, bir otel müdürünün otelcilik diplomasının dışında diğer diplomaları da edinmesi mi gerekirdi? Bir başhekim adayını işe almak için; “Operatörlük, diş, KBB, göz, asabiye, nisaiye, ortopedi, nöroloji v.s. branşlarda uzmanlık deneyiminiz var mı” diye soruluyor mudur?...  

Tanışık olduğumuz tur operatörleri veya firma yetkililerinin hiç birisi bizim kara kaşımız, kara gözümüz için bizlerle dost olmuyorlar. Bize gösterilen itibar; Görev aldığımız işletmenin yıldızları, kapasitesi, standartları, otelin kredibilitesi, popülaritesi ve uygulanacak fiyatlara göre değişik olabiliyor. Kişiliğimiz ise; kaynaşmayı kolaylaştırıcı ve pekiştirici bir faktör oluşturuyor.

(X) işletmedeki olanakları (Y) işletmesinde bulamayabiliriz. Bu nedenle her işletmenin kendine özgü farklı şartları bulunmaktadır. “Taş yerinde ağırdır” diye güzel bir ata sözümüz de var. Bu söz çok şeyi ifade ediyor.

İşverenlerin bilmesi gereken husus; Hiç bir GM’in elinde sihirli bir baston yoktur. Bilgi, deneyim, insan ilişkileri, yapıcılık, yaratıcılık, dürüstlük, adil olmak, misyon, vizyon sahibi olmak, lisan bilgisi ve liderlik yetenekleri GM olabilmek için yeterli kriterlerdir.

Genel müdür; En üst kademe yönetici, bir koordinatör, bir orkestra şefidir. Bir orkestra şefi, orkestra bireylerinin ahenkli müzik yapmasını sağlar. Maestro, tüm orkestra bireylerinin kullandığı enstrümanları kullanmak zorunda değildir.

Dünyanın hiçbir ülkesinde bir başbakan adayından bir veya birkaç bakanlık deneyimi, spesifik bir diploma şartı, uluslararası ilişkiler için çok gerekli olan lisan bilgisi kriterleri aranmıyor. Bir başbakan adayının liderlik kriterlerine sahip olması işi bitiriyor. Mevcut ve geçmişteki örnekler böyle değil midir?

Bir GM’ün tüm departman müdürlerinin sahip olduğu uzmanlık konularına sahip olması da mümkün değildir. Lakin, genel bilgi sahibidir. Bilgi sahibi olmasa, departmanlar arasındaki sorunlarda hakim rolünü yerine getiremez, adil olamaz, karar veremez, otorite kuramaz, saygınlık sağlayamaz, operasyonu yürütemez.  

İşverenlerin; Otel müdürü mü, yoksa mali işler müdürü, inşaat mühendisi veya pazarlama müdürü, v.s. mi aradıklarına öncelikle bir karar vermelidirler.    

Otel müdürü, zaten yoğun çalışan, büyük sorumluluğu olan, haftanın 6 günü, (Bazen Pazarları da çalışır) sabah 08.30 akşam 23.00’e kadar işletmeniz menfaatleri için çırpınan bir insandır.

İşletmecilik, operasyon, konuklar, personel, işveren istekleri, bütçe, pazarlama, rekabet, tesisat, yazışmalar, randevular, kamu yönetimleri ile ilişkiler, otel içi ve otel dışı toplantılar, tadilat ve yenileme sorunları, güvenlik, gibi sorunlarla boğuşmasına ilaveten, işverenlerin düzenlediği sözleşmeye imza atacak, işverenlerin takdir ettiği  maaş ile yetinecek, küçük bir uyuşmazlıkta, işveren sözleşmeyi tek taraflı sonlandıracak. Bu kadar nitelik, kriter, beceri ve özveri işverenler için acaba yeterli değil midir?

Şayet, bir Genel müdür adayına işveren tarafından yeterince değer verilmez, saygı duyulmazsa, diğer çalışanlara gösterilen ilgi ve muameleyi de tahmin etmek gerekir.   

Ayrıca, işverenlere göre, GM’lerin hiç aile ilişkileri, sosyal yaşantıları olmamalı mıdır?  Dinlenme, tazelenme gereksinimleri yok mudur? Bu insanların sağlığı hiç bozulmaz mıdır?

Yabancı orijinli ve kurumsallaşmış otellerde bir GM, 09.00-19.00 saatleri arası çalışır.
Diğer iş saatleri içindeki otel operasyonunu, sıfatlı diğer görevliler tarafından yürütülür. Hamal gibi çalışan GM makbul değildir ve yeterli verim de alınamaz.

Sayın işverenler! Bu uygarca olmayan interview alışkanlığınızı artık terk etmelisiniz!  
Bu şartlar altında işe aldığınız, ne sade işçiden ve ne de GM’den size hayır gelmez.

Bir gün, tüm işverenlerimiz ve temsilcilerinin de gelişmiş ve uygar ülkelerin kriterler ve seviyelerini yakalamaları umudu ile…