Son iki yıldır İstanbul karış karış taranarak boş bir arsa aranıyor. Farklı farklı yatırımcıların iştahla yaptıkları bu aramalar hep aynı amacı taşıyor: Bir otel kondurmak. Bu hummalı arama-tarama çalışmalarının iki odak noktası var: Kentsel dönüşüm projesi içinde yer alan alanlar ve Atatürk Havalimanı’nı çevreleyen -maksimum 10 kilometre uzaklıktaki- yarım ay şeklindeki bölge.

İstanbul’da otel yapmak üzere hevesli ve yatırımını uluslararası bir zincir markayla birleştirmek niyetinde olan çok sayıda yatırımcı için 2009, bir iptal ya da planları dondurma yılı olmadı. Yavaş da olsa çalışmalar devam etti. Belki 2010’da bitirilmesi planlanan otellerin açılışı 2011’e kaldı ama hiç biri rafa kaldırılmadı.

Şu sıralar bütün yatırımcılar projelerine dört elle sarılmış durumda, bir yandan tasarım çalışmaları sürerken bir yandan da yabancı markalarla görüşmeler yapılıyor. Bu hareketliliğe hiç başlanmamış ama izinleri çıkarılmaya çalışılan yenileri de eklemek gerek. Hizmet sektöründe bu kadar yatırım yapılınca, çok sayıda elemanın istihdam edileceğini söylemeye gerek kalmıyor.

Turizm sektöründe arazi geliştirmeden, projelendirmeye, insan kaynakları yönetiminden fizibilite çalışmalarına, hatta personel eğitimine kadar geniş yelpazede yatırımcılara danışmanlık yapan Servus International’in üzerinde çalıştığı ondan fazla proje var. Şirketin kurucusu ve Yönetim Kurulu Başkanı Çiğdem Kubak, yeni dönem turizm yatırımcısının daha bilinçli ve profesyonel çalıştığını söylüyor. Bu da sektörde insan kaynakları yönetimi açısından farklılaşmaya yol açmış. Kubak’a göre hala büyük eksiklikler var. 


Üniversiteler yetersiz


Son on yılda ortalama yüzde 8 büyüyen turizm sektörüne kalifiye eleman yetiştirmek üzere hem fakülte hem de yüksek okullarda eğitim veriliyor. 
Çiğdem Kubak’a göre buralarda verilen eğitimler çağın ihtiyaçlarının gerisinde kalıyor. Cornell Üniversitesi’ndeki turizm eğitimlerinin Türkiye’ye de taşınması gerektiğini belirten Kubak şunları söylüyor: “Turizmdeki elemanlar yeni konseptler konusunda yetersiz yetişiyor. Öğrenciler, finans, gayrimenkul geliştirme, yönetim konularında yetersiz kalıyor. Varlık yönetimini, bütçe planlamasını da bilen elemanların yetişmesi lazım.”

Lise, yüksek okul ve üniversitelerde eğitim gören öğrencilerin stajlarında da sıkıntı yaşandığını vurguluyor Kubak. Yasal olarak devlet, liselerden gelen stajyerlerin sigortalarını ödüyor, öğrenciler bu açıdan şirkete yük olmuyorlar. Ama aynı kural yüksek okul ve lisans öğrencileri için geçerli değil. Sigorta maliyetini stajyer çalıştıran kurumun karşılaması gerekiyor. Öyle olunca da bu şirketler bu öğrencileri stajyer olarak kabul etmek istemiyor.

Yöneticilerin çoğu alaylı


Turizm eğitimi konusunda yeni ihtiyaçlara cevap verecek nitelikte eleman yetişemediğinden sektördeki yöneticilerin çoğu “alaylı” denilen yani işi işte öğrenen kişiler.  “Piyasada zorunluluktan dolayı yükselmiş isimler çok. Divan Grubu gibi şirketler, yöneticilerinin eksiklerini gidermek için yatırım yapıyor ama herkes aynı bütçeyi ayırmıyor” diyen Kubak, üniversitelere turizm sektörüne özel MBA programları tasarlamaları konusunda öneride bulunuyor. Çalışanların eğitimlerine büyük yatırımlar yapan gruplara örnek olarak Sürmeli ve Martı şirketlerini gösteriyor Kubak. Her iki grup da bir buçuk yılda 100 bin dolarlık eğitim yatırımları yapmış.

Ücretler ortalamanın altında


Kriz, turizm sektöründe en çok ücret zamlarını etkiledi. Çoğu şirket zam yapmamayı tercih etti. Yapanlar genellikle büyük uluslararası otel zincirleri oldu ve oranlar yüzde beş ila sekiz arasında değişiklik gösterdi. 

Turizmdeki ücretlere bakıldığında diğer sektörlerden daha düşük olduğu görülebiliyor. Çiğdem Kubak, yönetici ücretlerinin örneğin çimento sektöründen daha düşük olduğunu belirtiyor. Bu konuda bir örnek veriyor Kubak: “Sektörde İK departmanlarını yeni kuran gruplar var. Başka sektörlerden deneyimli İK yöneticileri getirmek istedik ama buradaki ücretleri duyunca kimse gelmek istemedi. Aldıkları ücretin üçte biri kadar rakamlar teklif edildi.”

Yerel bir gruba ait dört yıldızlı ve üstü statüdeki bir otelin genel müdürü aylık dokuz ila 15 bin TL arasında ücret alıyor. Bu rakam şayet otel İstanbul’daysa geçerli, Antalya’daki otellerde ücretlerin daha az olduğu belirtiliyor. Özellikle resort otellerde genel müdürlerin sigorta primlerinin asgari ücret üzerinden gösterildiğini de unutmamak lazım. 

Dört ve beş yıldızlı yerel otellerdeki departman müdürlerinin ise aylık ücretleri üç ila sekiz bin TL arasında değişiyor. 

Rakamlar, yabancı otel zincirlerinde daha yüksek.

Yabancı bir zincirin dört ve beş yıldızlı otelinde genel müdürlük yapan bir yönetici, aylık 10 ila 15 bin dolar arasında kazanıyor. Ayrıca bu yöneticilere geniş katkı paketleri de sunuluyor. 

Genel müdürler dışında otellerde en çok kazanan pozisyonlar satış, yiyecek – içecek, aşçı başı ve finans direktörleri olarak sıralanıyor. 
Çiğdem Kubak, zincir otellerde ihtiyaç duyulan ve tüm genel müdürlerin üstünde yer alan genel koordinatör bulmakta zorlandıklarını vurguluyor. Bu pozisyonda olan yöneticiler yerel zincirlerde aylık 15 ila 20 bin dolar ücret alıyorlar. Buna transfer ücreti, primler ve diğer ek faydalardan oluşan paket dahil değil.

YAPIMI DEVAM EDEN OTELLER


Rota Grubu

Atatürk Havaalanı yakınlarında otel yatırımı yapan gruplardan biri Rota. Güneşli’de arazi satın alan grup burada önce hastane yapmayı planladıysa da daha sonra bunu otel projesine dönüştürdü. Otel bu yıl hizmete girecek.

Türk Havayolları&Do. Co.

Ortaköy’de eski bir ilkokul binasını 50 yıllığına kiralayan ortaklar, geliri İl Özel İdaresi’ne bağışlanacak 100 odalık bir otel yapıyor. Şu anda mimari çizim ve izinleri için çalışmaları devam eden projede bir de sürpriz yaşanmış. Kazılarda ilkokul binasına bitişik başka bir biranın temellerine rastlanmış. Hemen izinler alınıp arşivler tarandıktan sonra, temeli bulunan yapının orijinal hali de inşaat planına alınmış. 70 milyon euro’luk yatırımın 2011’de tamamlanması ve 200 kişiye istihdam yaratması planlanıyor.

Unit Turizm

Les Ottomans markasını Fransa’daki bir şatoda yaşatmayı hedefleyen grup, şatonun yanı sıra 12 odalık ayrı bir bina daha yapıyor. Şato’da hizmet vermek üzere Türkiye’den aşçı, birim müdürü gibi pozisyonlar için 10 kişilik bir ekip götürülmesi düşünülüyor. 
Les Ottomans Fransa’daki yatırımının bir benzerini de İtalya ve Çeşme’de yapmak üzere çalışmalara başlamış.

Reisler Deri

Reisler Deri’nin Kalamış’taki bir tarihi binada yapımı dört yıldır süren otel projesinde son kata gelinmiş durumda. Ortalama 100 milyon euro’luk yatırım yapacak grup, yabancı bir zincirle marka anlaşması yapmak üzere görüşüyor. 2011’in mayıs ayında açılması planlanan otel için en yakın aday ise Ramada. Otelde normal sezonda 200, yaz döneminde ise 500 kişinin istihdam edilmesi planlanıyor.



Kadak Turizm

Kadak ailesine ait şirket, Yenibosna’da havaalanı oteli konseptinde bir yatırım planlıyor. Bugget otel konseptinde tasarlanan binada 18-20 metrekarelik 200 olarak düşünülmüş. Yabancı bir zincirle görüşmeler yapan üç yıldızlı otelin yatırım tutarı ise 15 milyon dolar. Yaklaşık 50 kişilik istihdam düşünülüyor. 



Başyazıcıoğulları

Kayseri Hilton’un sahipleri olan Başyazıcıoğulları, Hilton’un devamı niteliğinde bir otel projesine başladı. Henüz yabancı zincirlerle marka görüşmeleri süren projenin hedef kitlesi iş dünyası. Dört yıldızlı segmentte konumlandırılan 180-200 odalı otelde 150 kişinin çalışması planlanıyor.



Sonkar Grubu

Sonkar Otomotiv’in Avcılar’da yapımını sürdürdüğü Doubletree by Hilton markasıyla sunacağı otel, bu yıl açılacak. 27 katlı binanın çelikleri Almanya’dan getirilmiş. 227 odalı proje, iş dünyasını hedefliyor. Yatırım tutarı ise arsa bedeli hariç 50 milyon doları buluyor. Doubletree by Hilton Avcılar’da 150 kişilik istihdam hedefleniyor. 



E7 Invest&Naturland

Yatırım grubu E7 Invest ve Naturland Grubu, Ankara’da yeni bir otel&club projesi için çalışmalara başladı. Eymür Gölü’nün yakınında yapılacak otel için Palmerston ve Whydham markalarıyla görüşülüyor. Bu yıl açılması planlanan otelin 100 odalı olması ve yaklaşık 100 kişi istihdam etmesi hedefleniyor. 



Özaltın Grubu

Gloria Otelleri’nin yatırımcısı Özaltın Grubu, Belek’te kongre merkezi yapmak için kolları sıvadı. Avusturyalı danışman bir grupla çalışan şirket projeyi içinde fuar, konser, toplantı alanları olan büyük bir merkez olarak konumlandırmış. 



Sonya Group

Sonya Group, memleketi Girne’de bu yıl açılacak bir otel inşa ediyor. Türkiye’den de elemanlar götürülmesi planlanıyor.

En çok ihtiyaç duyulan pozisyonlar


• Genel koordinatör (Zincir otellerde bütün genel müdürlerin üstündeki pozisyon)


• Varlık yönetimi uzmanı


• Bütçe yönetimi uzmanı


• Raporlama uzmanı


• Yönetim modellemeleri uzmanı (Marka standartları konusunda uzmanlar gerekiyor)


• Gayrimenkul geliştirme uzmanları (shf)