Bayram Otel'de büyük denetim ihmalkarlığı...

12 kişiye mezar olan Bayram Otel’in, 23 Ekim’deki ilk depremin ardından resmi görevlilerce ayrıntılı incelenmediği ortaya çıktı. Bayram Otel, Van’da resmi yapı denetimi yapılacak 15 bin bina arasında sırasını bekliyordu!

Turizm Aktüel 31/12/2019 23:40

Bayram Otel'de büyük denetim ihmalkarlığı...

MİTHAT YURDAKUL/Ankara

Önceki gün Van’da meydana gelen depremin ardından aralarında bir Japon yardım gönüllüsünün de bulunduğu 10 kişiye mezar olan Bayram Otel’in, 23 Ekim’deki ilk depremin ardından resmi görevlilerce ayrıntılı incelenmediği ortaya çıktı. Dış cephesindeki kaplama nedeniyle, belirgin hasar görülmediği için ayrıntılı incelemede öncelik kapsamına alınmayan otelin, Van’da resmi yapı denetimi yapılacak 15 bin bina arasında “sırasını beklediği” öğrenildi. Bina ile ilgili yapı denetim firmalarının “oturulabilir” görüşü verdiği iddia edilirken, yapılan ön incelemenin sadece resmi görevlilerin çok kısa gözlemlerinden ibaret olduğu ortaya çıktı.

'Otel sağlam dediler'...

5.6’lık depremle yerle bir olan Bayram Oteli’nin sahibi Aslan Bayram, dün gece NTV’ye yaptığı açıklamada, 7.2’lik deprem sonrası tüm kolonlara tek tek baktıklarını belirterek, “Ben de otelde kalıyorum. Deprem anında odama çıkıyordum. 4. kattayken deprem oldu, üst kata fırladım ve kurtuldum. Biz 7.2’lik depremin ardından bütün kolonlara tek tek baktık ve bir şey yoktu. Kendi evlerimizden korktuk, otelde yattık. 4-5 tane mimar arkadaş geldi ve kolonlara baktı.

İstanbul’dan gelen yetkin biri de aynı şekilde binayı inceledi ve ‘otel sağlam’ dedi. Bina güvenliydi, gerçekten korksam kendim yatmam orada” dedi. Bayram sarsıntı sırasında otelde çalışanlar hariç 27 kişi olduğunu, bunlardan 12’sinin de dışarıda olduğunu dile getirerek, “Yani otelde deprem anında 15 kişi vardı. Otelin altında tatlıcı dükkanı vardı, orada kaç kişinin olduğunu bilmiyoruz” diye konuştu.

Özel şirket görevlileri gelmiş...

Bayram bu açıklamasından sonra ortadan kaybolurken, anlattığı denetim elemanlarının resmi görevliler değil özel yapı denetimi şirketlerinden olduğu öğrenildi. Otelle ilgili “sağlam” görüşü veren uzmanların, savcılık tarafından başlatılan soruşturma kapsamında sorgulanabileceği, binayı ve güçlendirmesini yapan müteahhitlerin de sorumlu bulunabileceği kaydedildi.

Resmi denetimciler bakmamış...

Tahliye için öncelikli olarak dış cephesinde bariz çatlak bulunan binalar ile hastane ve okul gibi kamu yapılarını ayrıntılı incelemeye tâbi tutan Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’na bağlı resmi görevlilerin ise söz konusu oteli dışarıdan gördüğü, öncelikli ve ayrıntılı incelenecek binalar kapsamına almadığı öğrenildi. Otel sahibinin inceleme için resmi talepte bulunmadığını ifade eden yetkililer, otelin bu yüzden ‘ayrıntılı inceleme için sıraya alındığını’ dile getirdi. Bölgede rutin inceleme yapılacak ve öncelikli kapsamda bulunmayan 12-15 bin kadar bina bulunduğu öğrenilirken, 250-300 kadar resmi yapı denetim görevlisinin bölgede çalıştığı kaydedildi.

AFAD 'Tamamlanıyor' demişti...

Başbakanlık Afet Acil Durum Yönetimi Başkanlığı (AFAD), 23 Ekim depreminden 8 gün sonra yaptığı açıklamada, binalarla ilgili ön hasar tespit çalışmalarının tamamlanmak üzere olduğunu belirtmişti. Açıklamada, “Van Valiliği emrine psikolojik ve sosyal destek hizmetlerinin verilebilmesi için uygun nitelikte ve yeterli sayıda personel görevlendirilmiştir. Başkanlığımızdan gönderilen 20 kişilik teknik heyet, çeşitli illerden görevlendirilen 200 teknik personelle birlikte ön hasar tespit çalışmalarını tamamlamak üzeredir” ifadelerine yer verilmişti.

Hasar tespiti nasıl yapılmalı?

Boğaziçi Üniversitesi İnşaat Fakültesi öğretim üyesi Prof. Dr. Semih Tezcan, deprem sonrası hasar tespit çalışmaları yapılırken dikkat edilecek hususları şöyle anlattı: "Yapı-zemin ilişkisi açısından temel seviyesinde oluşan zemin hareketleri gözlemlenmeli, yapının genel duruşunu gösteren şakül kaçıklığı (yan yatma) kontrol edilmeli, kolon-kiriş birleşme noktalarındaki çatlakların durumları önemlidir. Bu noktlar tek tek kontrol edilmeli, kolon ve kirişlerdeki çatlak genişlikleri ölçülmeli, buna göre hasarın önem derecesi belirlenmeli, beton ve çelik kaliteleri kontrol edilmelidir, az, orta veya ağır hasarlı kolonların, tüm binada mevcut kolonların sayısına olan oranı belirlenmelidir."

5 dakikada inceleme...

Yerlebir olan Bayram Oteli’ne 30 metre mesafedeki Akdamar Otel’in Genel Müdürü Okan Yazıcıoğlu, Cumhuriyet ve Maraş Caddesi üzerindeki otel ve işyerlerinde ‘5 dakikalık inceleme yapılarak sözlü olarak oturulabilir onayı verildiğini’, görevlilerin sadece ellerindeki listeyi işaretleyip gitmekle yetindiğini söyledi. Yazıcıoğlu şöyle konuştu: “Bizim otelimizde de fayanslarda, alçılarda patlaklar oldu. Ancak kolonlarda bir hasar yoktu. Depremden sonra ‘Bakanlıktan geldik’ diyen iki mühendis otelimize geldi. Belirli yerlere baktılar. İncelemeleri 5 dakika kadar sürdü.

Bize yazılı bir rapor vermediler. Sadece ellerinde liste vardı. ‘Oturulabilir’ diye işaretlediler. Bize de ‘oteliniz açık kalabilir’ dediler. Buradaki bütün binalarda inceleme böyle yapıldı. Biz yazılı belge almak için kriz merkezine başvurduk, ancak henüz belge verilmedi. Bu depremden sonra hasarımız olmamasına rağmen çalışanlarımızı izne çıkardık, odaları kapattık. Bayram Oteli ve diğer otellere de sadece gözleme dayalı benzer izinler verildi.”

‘İzin aldıkları’ iddia edildi...

AFAD tarafından 23 Ekim’deki depremin ardından 6 bin dolayındaki bina için ön hasar tespit çalışmaları sonucu “oturulamaz” görüşü verilirken, uzmanların Bayram Otel için “oturulmayacağına ya da müşteri kabul edemeyeceğine yönelik bir talimat vermediği” ortaya çıktı. Otelle aynı cadde üzerinde bulunan ve isminin yazılmasını istemeyen bir esnaf “Kriz merkezine başvuru yaparak oturulabilir izni almıştı” iddiasında bulundu. Binanın gazeteciler ve yardım ekipleri tarafından özellikle bu nedenle güvenli olduğu söylendiği için tercih edildiği belirtildi. Bayram Otel’in sahibi Arslan Bayram da yetkililerin ve mühendislerin oturulmasına izin verdiklerini anlattı. Ancak Arslan Bayram’a gün içinde iki telefonundan da ulaşmak mümkün olmadı.

47 yıllık bina

1964 yılında hizmete giren 5 katlı ve 60 odalı Bayram Otel, tarihte birçok ünlü isme evsahipliği yaptı. 1972 yılında İran-Türkiye arasındaki demiryolu ağının açılışı için Van’a gelen dönemin İran Şahı Rıza Pehlevi ve Türkiye Cumhuriyeti’nin 5. Cumhurbaşkanı Cevdet Sunay da bu otelde konakladı. 1970’lerde siyasi çalışmaları için kente gelen 9. Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel, eski başbakanlar Bülent Ecevit ve Necmettin Erbakan gibi siyasetçiler de bu otelin misafirleri arasında yer aldı. Geçen yıl 1 milyon dolar harcanarak onarımdan geçirilen oteli Vali Münir Karaloğlu hizmete açtı. Ancak onarım sırasında depremle ilgili güçlendirme yapılmadığı, bütçenin büyük bölümünün iç dizayn çalışmalarına harcandığı iddia edildi.

Hangisi doğru?

Van’da 23 Ekim tarihinde meydana gelen 7.2 büyükyüğündeki depremin ardından Bayram Otel’de konaklayan inşaat mühendisleri, binayı inceledikten sonra gazetecilere otelin sağlam olduğunu söylemişti. Adana’dan gelen mühendisler, sohbet sırasında gazetecilere otelin kolonlarında incelemelerde bulunduklarını ve bölgedeki en güvenilir binalardan biri olduğunu belirtmişti. Ancak Türkiye Gazetesi muhabiri Salih Bilici, “Restorasyonunu, boya badanasını iyi yapmışlardı. Otele girer girmez çatlaklar dikkatimi çekti. Bunları da otel görevlisine sordum. Duvarlarda çatlaklar olduğunu ancak kolonların sağlam olduğunu söyledi.

Kafamda bir sürü soru işaretiyle odama geçtim. Nedense otel bana güven vermiyordu. Asansörleri çalışmıyordu. Her tarafında çatlamalar vardı. Bunlar bizim gördüklerimizdi. Otel personeli bile rahat değildi” diyerek, depremden hemen önce ayrıldığı otelle ilgili çarpıcı ayrıntılar verdi.

Devletten ses çıkmadı

TMMOB Başkanı Mehmet Soğancı, bir süre önce Van’a uzman gönderebileceklerini belirterek, "Bir eknik heyet, yani devletin olanakları içinde mühendis ve mimarlar yapıları gözlemleyerek 'Bu bina girilir, girilemez' der. Bizim yeterli sayıda mühendis ve mimar arkadaşımız var. Devletin büyük organizasyonu, eğer bu acil afet yönetim sistemi iyi işleseydi bu kadar teknik insanı buraya gönderirdi. Bugün itibariyle bile devlet, bu az hasarlı, içine girilebilecek, daha doğrusu taşıyıcı sistemlerinde herhangi bir sorun olmayan konutlar için karar verme yeteneğinden yoksun. Şu anda böyle bir güç yok. Biz gittiğimizde hem valiliği hem yerel yönetimleri ziyaret ettik, bu türden bir teknik desteği müsaade edilirse verebileceğimizi söyledik. Herhangi bir yanıt gelmedi” demişti.

Bakan ‘girebilirsiniz’ demişti

Çevre ve Şehircilik Bakanı Erdoğan Bayraktar, 7.2 büyüklüğündeki depremden 6 gün sonra yaptığı açıklamada şöyle demişti: “Büyük depremin olduğu yerde bir daha deprem olmaz. Bugün Van merkez ve Erciş en güvenilir bölgedir. Çünkü buradaki fay kırılmıştır, enerjisini boşaltmıştır. Üç aya kadar bizim hissettiğimiz çok az ve hissetmediğimiz binlerce sarsıntı olur. Onun için özellikle ağır hasarlı binalara girilmesin. Yıkık binalara yaklaşılmasın. Bunun dışındaki binalara girilebilir.”

Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’ndan dün yapılan açıklamada ise, Bayraktar’ın 29 Ekim’deki sözlerinin çarpıtıldığı belirtilerek, “Van’a giden ve yaklaşık 2 hafta orada kalan Sayın Bakanımız, bu süreçte bir taraftan vatandaşlarımızın sorunlarını çözmeye çalışırken bir taraftan da bilimsel veriler ışığında şehirdeki panik havasını azaltmaya çalışmıştır. Deprem gibi büyük çapta bir doğa olayının bir daha yaşanmayacağı konusunda kimsenin garanti veremeyeceği açıktır. Aksini iddia etmek ise komik bir yaklaşımdır. Sayın Bakanımız 5.6 şiddetinde bir depremin olamayacağı yönünde bir söz söylememiştir” denildi.