“Askı” çıkış mı değil mi?

Bilindiği üzere turizm; sektörel bazda, son üç yıl içerisinde yaşanılan olumsuzluklardan en fazla nasiplenen kesim oldu. Son gözlemlerde gösteriyor ki, 2014 yılında son baharını yaşayan turizmin yeniden eski günlerine dönebilmesi hayal değil, ama çok uzun zaman alacağa benzer.

Osman Ergin 31/12/2019 23:40

Osman Ergin

Turizmdeki kaybın sadece zaman değil, gelir kaybını da beraberinde getirdiğini fark ederek çözüm arayışında olan hükümetin; olumsuzluğun sadece turizm sektörünü değil de; turizme endeksli hizmet vermekte olan diğer 54 sektörü de etkilemesi ve ekonomiye kazanımlarını göz önüne alarak turizm adına hazırlanan teşvik ve destek paketlerini yürürlüğe koyması da gecikmedi

Bu konuda hem ülke genelindeki ekonomik durgunluğa, hem de işsizliğe can suyu verme adına sadece turizme yönelik olarak değil de; tüm ülke genelini kapsayan destek ve teşvikleri içeren paketi tüm yurtta istihdam seferberliği ile yürürlüğe koydu.

 “2017 İstihdam Yılı” kapsamında yürürlüğe giren ve özellikle de işverenleri memnun edecek bu teşviklerden birincisi Stajyer öğrencileri ilgilendirmekte olup; teşvik kapsamında 6764 Sayılı Yasaya göre; öğrencilerin alacağı ücretler eşitlenerek; öğrenci devamsızlığı söz konusu olmadığı sürece; asgari ücretin yüzde otuzuna tekabül eden tutardan yani; 421,21 TL den az olamayacak ve paranın üçte ikisini de İŞKUR ödeyecek şeklinde uygulanma hazırlıklarına başlandı.

“Sigorta Prim Desteği. 4447 Sayılı İşsizlik Sigortası Kanununa eklenen geçici 17. Madde ile 01/02/ 2017 tarihinden itibaren özel sektör işverenlerince İŞKUR’a kayıtlı işsizler arasından işe alınanların, işe alındıkları tarihten itibaren, 31/12/2017 tarihine kadar geçeri olmak üzere destek ödemesi yapılacaktır.”

Bu kanunu kısaca iki başlık altında değerlendirmek gerekirse;

1. Teşvik: Sigorta Prim Desteğini;

- Aralık 2016 tarihindeki çalışan sayısına ilave her alınan ve 3 aydır işsiz olan personel sayısına destek;

- SGK Priminin tamamı

- Verginin tamamı

- Maaş personelin çalıştığı işyerindeki işverenden şeklinde özetlemek mümkündür.

Buraya kadar her şey sorunsuz ve güzel. Uygulama iyi niyetle ve iyileştirme amaçlı düşünülmüş. Fakat; burada göz ardı edilen bir şey var ki; bu sistemde ödeme takvimi; askıdaki personelin altıncı ayını doldurmasından sonra başlamaktadır. Turizm işletmecileri de bu personelden kaynaklanacak olan teşvik uygulamasından yararlanabilmek için altıncı ayın dolmasına kadar bekletebilmektedir. Bu durum da direkt olarak; sezon açılsa bile işe alınmayı bekleyen askıdaki personelin mağduriyetini gündeme getirmektedir.

2. Teşvik: İş Başı Eğitim Programı Desteğini;

- En az 30 gün (1 ay) işsiz olan personelin, İŞKUR üzerinden Sağlık Sigortası artı, günlük 54 TL üzerinden desteklenmesi olarak özetleyebiliriz.

İşveren için olumlu olan bu sistemde; işveren 3 ay boyunca hiç bir gideri olmadan eleman çalıştırabilmektedir.

Bu sistemin olumsuz tarafı ise; bu süreçte personelin bir nevi kaçak işçi gibi; sigortasız ve Genel Sağlık Sigortasına tabi olarak çalışması ve sistemin sadece tedavi ile ilgili bir getirisinin olmasıdır.

 Bu sistemin;

- İşsizlik Maaşına

- Personelin Emekliliğine

 - Personelin İhbar ve Kıdem Tazminatına faydası olmamaktadır.

 Kısaca bu sistem; personelin işsizlik fonundaki kendi parasını yine aynı personele hizmeti karşılığında geri verme hükmünde olduğundan gözden geçirilmesi gerekmektedir.

 Askıdaki personel İŞKUR tarafından işsiz görünmediği için; işsizlik ödeneği alamamaktadır. Fakat aynı personel SGK tarafından işsiz olarak görüldüğünden, SGK işçiden aylık asgari 53 TL Genel Sağlık Sigortası primini talep etmek durumunda kalmaktadır.

Bunun sebebi; aynı bakanlığa bağlı iki kurumun aynı personele iki farklı gözle bakmasından kaynaklanmaktadır.

 Bu sorunun çözülmesi; Teşvik sisteminde bahsedilen sorunu otomatikman ortadan kaldıracaktır.

Turizm işletmecilerinin en büyük sorunu sezon sonu nitelikli personeli elinde tutamama; sezon açılışlarında da kaliteli ve deneyimli personel temin edememektir. Turizm çalışanının da en büyük kabusu; sezon sonunda işsiz kalma ve yahut ta askıya alınmadır. Bu sorunların çözümü; turizmde istihdam kaynaklı sorunların çözümüne eşdeğerdir.

Bahsini etmiş olduğumuz teşvik ve istihdam paketleri ile ilgili en önemli konuda; iki kurumun belirleyeceği ve personellerin tamamının en büyük korkusu olan “askı” çıkış mı? değil mi? sorusunun netlik kazanmasıdır ki; bu konu aslında tüm çalışanların temel problemidir.