Online rezervasyon sitelerinin faaliyetleri hukuka uygun

Ünsever, Türk hukuku açısından online rezervasyon sitelerinin faaliyetlerinin seyahat acentalığı hizmeti olarak değerlendirilemeyeceği belirtildi. Türkiye Seyahat Acentaları Birliği’nin (TÜRSAB) girişimiyle online rezervasyon sitesi Booking.com’un Türkiye’deki faaliyetlerinin mahkeme kararıyla tedbiren durdurulması turizm sektöründe tartışma başlattı. Konaklama tesislerinin gelir kayıplarının şimdiden yüzde 30’lara ulaştığını söyleyen Türkiye Otelciler Federasyonu (TÜROFED) Başkan Yardımcısı ve ETİK Başkanı Mehmet İşler’in bu süreçte zarar görenlerin isterlerse TÜRSAB’a dava açma haklarının da bulunduğuna ilişkin açıklaması, konunun hukuksal boyutunu tartışmaya açtı. 

Boğaziçi Üniversitesi Turizm İşletmeciliği Bölümü Öğretim Görevlisi ve ETİK Danışma Kurulu Başkan Yardımcısı Avukat İlker Ünsever, elektronik ortamda / online seyahat pazarında gerçekleşen iş ve işlemlerin anlaşılabilmesi için öncelikle turizm alanındaki pazarlama faaliyetlerini ve bu faaliyetlere uygulanacak hükümleri anlamak gerektiğini söyledi. Türk hukuk sisteminde pazarlamaya ilişkin özel düzenlemelerin seyahat acentaları ile ilgili düzenlemelerde yer aldığını, Dünyadaki ve Türkiye'deki tur operatörü ve seyahat acentası kavramlarının benzerlikten çok çelişik özellik taşıdığını anlatan Ünsever, şu bilgileri paylaştı: 

“Bu çelişkinin sebebi 1618 sayılı Seyahat Acentaları ve Seyahat Acentaları Birliği Kanunu'dur. Dünya turizm literatüründe seyahat acentası kavramı turizm ürünlerinin ve en çok da tur operatörlerinin turlarının dağıtım kanalı, satış kanalı olarak yer alır. Oysa tur operatörü kavramına yer verilmeyen 1618 sayılı kanun, tur düzenleme hak ve yetkisini yalnızca seyahat acentasına verir. Tur operatörü kavramının seyahat acentalığının alt kavramı olarak kullanıldığı kanun 2008 yılında yürürlüğe giren değişikliğe karşın, ilk yürürlüğe girdiği 1972 yılından bu yana değiştirilmeyen seyahat acentası gruplandırması, mevcut durumun nedeni olarak karşımızda durmaktadır.”

 Turizm ürünlerinin pazarlanmasında kullanılan rezervasyon sistemlerinin işletmecilerinin tıpkı bir pazaryeri işletmecisi gibi, tarafları, yani ürün sahibi ile tüketiciyi bir araya getiren işletmeler olduğunu belirten ETİK Danışma Kurulu Başkan Yardımcısı Avukat İlker Ünsever, “Bu işletmeler seyahat endüstrisi içinde değerlendirilemezler. Faaliyetleri bir turizm faaliyeti olmadığı gibi, seyahat acentalığı faaliyeti de değildir” dedi. Ünsever, sözlerini şöyle sürdürdü:  “Bu işletmeler satıcı rolünden uzak, yapılan seyahat ürünü satış sözleşmesinde taraf sıfatına sahip değillerdir.

Öte yandan yürürlükteki mevzuatta yer alan hükümlerde konaklama işletmelerinin rezervasyon işlemlerine ilişkin kısıtlayıcı, engelleyici bir düzenleme de mevcut değildir. Türk Hukuku açısından online rezervasyon sitelerinin seyahat acentalığı hizmeti söz konusu değildir. Sadece paket turlar ve/veya turların satışa sunulmasında satıcının seyahat acentası olması zorunluluğu mevcuttur. Elektronik / online pazar yerlerinde yapılan faaliyetlere ilişkin düzenlemeler yetersiz olmakla birlikte kanun dışı olarak tanımlanamazlar.”